Nowe przepisy ZUS-u pozwolą spędzić L4 za granicą. Ministerstwo ostrzega przed nadużyciami
Projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, opracowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, ma na celu uregulowanie zasad wydawania orzeczeń lekarskich oraz kontrolę zwolnień L4 wystawianych przez ZUS. Choć przepisy nie weszły jeszcze w życie, budzą duże emocje, zwłaszcza wśród przedstawicieli Ministerstwa Finansów.
Projekt zakłada również określenie warunków uprawniających do świadczeń, takich jak renta z tytułu niezdolności do pracy, dodatek pielęgnacyjny czy renta socjalna. Ogromną rolę w tym procesie odgrywają lekarze orzecznicy ZUS, którzy sprawdzają zasadność zwolnień oraz ich prawidłowe wykorzystywanie przez ubezpieczonych.
Zwolnienie lekarskie a pobyt za granicą
Projekt nowelizacji, opublikowany w październiku 2024 roku w Rządowym Centrum Legislacji, wciąż znajduje się na etapie konsultacji. Oznacza to, że jego wejście w życie nie jest jeszcze przesądzone, a cały proces legislacyjny może potrwać nawet kilka lat - podobnie jak miało to miejsce w przypadku reformy emerytalnej czy zmian w prawie budowlanym.
ZOBACZ: Transfery z ZUS dla obcokrajowców. Kwoty rosną z roku na rok
Jednym z kluczowych zapisów nowelizacji jest uregulowanie kwestii przebywania na zwolnieniu lekarskim poza granicami Polski. Nowe przepisy umożliwiałyby osobie niezdolnej do pracy przebywanie w innym kraju, jeśli wynikałoby to z zaleceń lekarza lub szczególnych okoliczności. Wyjątek stanowiłaby sytuacja, w której ZUS miałby możliwość przeprowadzenia kontroli w danym kraju na podstawie obowiązujących umów międzynarodowych.
Regulacje te mają szczególne znaczenie w kontekście państw Unii Europejskiej, gdzie ZUS może zwrócić się do zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli osoby przebywającej na L4 za granicą.
Obawy Ministerstwa Finansów
Ministerstwo Finansów wyraziło zaniepokojenie możliwością przebywania na zwolnieniu lekarskim poza Polską. Resort obawia się, że przepis może być wykorzystywany do celów turystycznych lub wypoczynkowych zamiast do faktycznej rekonwalescencji.
Dodatkowo zwrócono uwagę, że przewidziane mechanizmy kontroli - szczególnie w przypadku krótkoterminowych zwolnień (np. siedmiodniowych) - mogą okazać się nieskuteczne. W związku z tym MF zaproponowało ograniczenie tego uprawnienia do konkretnych, możliwych do zweryfikowania przypadków.
ZOBACZ: Świadczenie wspierające z ZUS to nawet 4 tys. zł. Sprawdź, do kogo jest skierowane
Alternatywnym rozwiązaniem mogłoby być wprowadzenie systemu automatycznego powiadamiania ZUS o wystawieniu zwolnienia, jeśli pacjent zamierza przebywać za granicą.
Stanowisko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
W odpowiedzi na zastrzeżenia Ministerstwa Finansów, MRPiPS zwróciło uwagę, że obowiązujące przepisy już teraz nie zabraniają wskazania w zwolnieniu lekarskim zagranicznego adresu pobytu. Dodatkowo ZUS posiada narzędzia umożliwiające monitorowanie takich przypadków.
Resort podkreśla, że celem nowelizacji jest stworzenie jasnych i zgodnych z Konstytucją RP regulacji dotyczących przebywania na L4 poza krajem. Wolność przemieszczania się jest zagwarantowana prawnie i - zdaniem ministerstwa - nie powinna być ograniczana jedynie ze względu na potencjalne nadużycia.
Czytaj więcej