Masowe kontrole w gospodarstwach już od 15 marca. Kontrolerzy zapukają do drzwi
Już od 15 marca 2025 r. rolnicy muszą przygotować się na wzmożone kontrole w swoich gospodarstwach. Nowe przepisy nakładają na nich obowiązek przestrzegania zasad BHP. Inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy sprawdzą warunki pracy i ocenią, czy są dostosowane do współczesnych standardów. Kto jest najbardziej narażony na konsekwencje?
Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia 2025 r., wprowadzają mechanizm warunkowości społecznej. W praktyce oznacza to, że rolnicy ubiegający się o dopłaty bezpośrednie oraz inne formy wsparcia będą musieli bezwzględnie przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP).
W przypadku wykrytych nieprawidłowości podczas kontroli PIP, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) może nałożyć kary finansowe, w tym zmniejszenie lub całkowite cofnięcie dopłat.
ZOBACZ: Bezpłatne sanatorium emerytów rolniczych. Ponad 20 dni kuracji
Podstawą prawną tych zmian jest uchwała Komitetu Monitorującego Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027. Nowelizacja, którą rząd zaakceptował 4 lutego, potwierdza wprowadzenie nowych regulacji.
Kogo w pierwszej kolejności dotkną kontrole?
Nowy system obejmie wszystkie gospodarstwa prowadzące działalność rolniczą, jednak w pierwszej kolejności kontrole będą przeprowadzane tam, gdzie wcześniej wykryto uchybienia lub gdzie zgłaszano skargi na warunki pracy niezgodne z zasadami BHP.
PIP sprawdzi nie tylko standardy bezpieczeństwa i higieny, ale także przestrzeganie przepisów dotyczących zatrudnienia. Kontrole obejmą m.in.:
- obowiązek posiadania umów o pracę lub umowy cywilnoprawne (np. umowa zlecenie lub umowa o dzieło),
- zgłoszenie pracowników do ubezpieczeń społecznych,
- przestrzeganie norm czasu pracy,
- minimalne wynagrodzenie, nie mniejsze niż podstawa określona w przepisach,
- legalność zatrudnienia cudzoziemców.
Największe ryzyko utraty dofinansowania lub nałożenia kar grzywny dotyczy:
- osób zatrudniających nielegalnie pracowników (tzw. praca na czarno),
- osób niezapewniających dostępu do wymaganych środków ochrony osobistej,
- osób nieposiadających wymaganych szkoleń BHP,
- rolników niedbających o odpowiednie warunki pracy swoich pracowników.
Jakie konsekwencje grożą za nieprawidłowości?
W przypadku wykrycia naruszeń inspektorzy mają szerokie uprawnienia. Poważne nieprawidłowości zostaną przekazane do odpowiednich organów, które mogą zdecydować o zmniejszeniu, ograniczeniu lub całkowitym cofnięciu dopłat do gospodarstwa rolnego.
ZOBACZ: Kontrole mogą naprawdę zaboleć. Żądają dokumentów sprzed 5 lat
Zakres kar finansowych będzie dostosowany do skali wykroczenia. Dla przykładu: zatrudnianie nielegalnych pracowników zza granicy może skutkować grzywną w wysokości do 30 tys. zł.
Aby uniknąć poważnych konsekwencji, należy dostosować gospodarstwo do obowiązujących przepisów. Mowa o:
- legalnym zatrudnianiu pracowników (w tym obcokrajowców),
- wprowadzeniu i przestrzeganiu zasad BHP,
- zapewnieniu środków ochrony osobistej dla pracowników,
- przeprowadzeniu wewnętrznej kontroli w celu sprawdzenia, czy gospodarstwo spełnia wszystkie wymogi.
