Litwa, Łotwa i Estonia w europejskiej sieci. "Wizja szantażu wreszcie za nami"
- Wizja presji politycznej i szantażu wreszcie jest za nami - powiedział prezydent Litwy Gitanas Nauseda podczas ceremonii przyłączenia Litwy, Łotwy i Estonii do europejskiej sieci energetycznej. W wydarzeniu wziął udział również prezydent Polski Andrzej Duda.
Prezydent Litwy Gitanas Nauseda ocenił w niedzielę, że przyłączenie państw bałtyckich do europejskiej sieci energetycznej to historyczna chwila.
- Od teraz osiągnęliśmy pełną niezależność energetyczną. Wizja presji politycznej i szantażu wreszcie jest za nami. Litwa wraz z Łotwą i Estonią podejmuje część wspólnej odpowiedzialności za kontrolę częstotliwości - powiedział.
Zauważył, że wojna Rosji przeciw Ukrainie drastycznie zmieniła postrzeganie zagrożeń wobec infrastruktury krytycznej w Europie. Przekazał, że kolejnym celem jest budowa ważnych strategicznie połączeń elektrycznych między Polską a Litwą do roku 2030.
Andrzej Duda: "Ważny dzień dla Polski"
Andrzej Duda zaznaczył, że decyzja Litwy, Łotwy i Estonii jest ostatecznym krokiem, aby odciąć się od "postsowieckiej" zależności w sektorze energetycznym.
- Jest to ostateczny krok zmierzający do uwolnienia się z postsowieckiej sfery zależności, w tym przypadku w sektorze energetycznym. Wydarzenie to kończy członkostwo krajów bałtyckich w systemie BREL, które aż do dzisiaj trwało wspólnie z Rosją i Białorusią - powiedział w niedzielę podczas konferencji prasowej w Wilnie prezydent RP.
ZOBACZ: Nowy ambasador USA. Andrzej Duda komentuje. "Thomas Rose lubi Polskę"
Andrzej Duda podkreślił, że jest to także ważny dzień dla Polski, która stanowi "pomost pomiędzy krajami bałtyckimi a resztą Europy". - Synchronizacja znacząco wzmacnia nasze własne bezpieczeństwo i suwerenność - zaznaczył.
Prezydent powiedział także, że "połączenia pomiędzy systemami energetycznymi krajów sąsiednich są niezbędne w zakresie solidarności i wsparcia awaryjnego, jak również dobrze funkcjonującego rynku wewnętrznego". Zastrzegł jednak, że same w sobie nie są one "wystarczające, aby zapewnić bezpieczeństwo energetyczne, czego dowodem są częste uszkodzenia infrastruktury cyfrowej i elektroenergetycznej na Morzu Bałtyckim".
Estonia wzywa do niezależności
Prezydent Estonii Alar Karis powiedział, że w ostatnich latach Unia Europejska odniosła sukces w zmniejszaniu zależności energetycznej od Rosji. - Ale to jeszcze nie koniec. Niestety, Europa nadal kupuje gaz ziemny od Rosji. Dlatego wzywam wszystkie kraje europejskie do dalszego zwiększania naszej niezależności. Zdecydowanie popieram cel, jakim jest zatrzymanie wszelkiego importu rosyjskiej energii do Unii Europejskiej. Powinniśmy też poważnie rozważyć pełne embargo handlowe wobec Rosji - stwierdził.
Dodał, że Europa musi też nadal wzmacniać sankcje wobec Rosji. - Muszą one obowiązywać nie do czasu zakończenia wojny, ale do czasu, gdy Rosja w pełni zrekompensuje wszystkie szkody wyrządzone Ukrainie - podkreślił.
ZOBACZ: Rosyjskie kable podmorskie uszkodzone. Finlandia zezwoliła na naprawę
Prezydent Łotwy Edgars Rinkevičs powiedział, że poza zwiększaniem niezależności energetycznej, cała Unia Europejska powinna przewodzić przykładem w kwestii zwiększania wysiłków na obronę i bezpieczeństwo.
- Wszyscy rozumiemy, że nadszedł czas, aby Europa nadrobiła zaległości, wydawała więcej na obronność i zwiększyła swój przemysł zbrojeniowy. Państwa bałtyckie i Polska należą do tych państw, które wydają najwięcej. Mamy nadzieję, że inne kraje, zarówno w Unii Europejskiej, jak i w NATO, pójdą w ich ślady - powiedział. Podkreślił też, że ma nadzieję na powitanie Ukrainy jako "części europejskiej rodziny".
Ursula von der Leyen: " Europa i NATO muszą pracować komplementarnie"
Na spotkaniu w Wilnie była obecna także przewodnicząca Komisji Europejskiej. Ursula von der Leyen poinformowała, że omawiała z sekretarzem NATO Markiem Rutte priorytetowe działania w celu zapewnienia bezpieczeństwa europejskiej infrastruktury krytycznej. Mają one objąć układanie nowych kabli, co ma ograniczyć ryzyko przerwania połączeń. Podejrzana aktywność w pobliżu podmorskich instalacji ma być szybko wykrywana. Ewentualne uszkodzenia mają być z kolei pilnie naprawiane.
- W ciągu kilku ostatnich miesięcy kilka przewodów łączących wasze kraje z sąsiadami zostały zniszczone. Tutaj pojawia się już schemat, nie możemy go ignorować. Teraz jeszcze bardziej Europa i NATO muszą pracować komplementarnie - powiedziała von der Leyen.
ZOBACZ: Ursula von der Leyen w Gdańsku. Rolnicy ruszyli na protest
Przewodnicząca KE podała Polskę, Litwę, Łotwę oraz Estonię jako przykłady właściwego działania w nowoczesnej wojnie, gdzie wykorzystywane są różne technologie. Zachęciła inne państwa Europy do inwestowania w obronność.
- Nadeszła pora abyśmy wzięli we własne ręce obronę naszego bezpieczeństwa. Dajecie przykład - Estonia, Łotwa, Litwa i Polska są krajami NATO, które w odniesieniu do PKB wydają najwięcej na obronność. NATO jest podstawą naszej obrony, ale jasne jest, że potrzebne jest zwiększeniu wysiłków obronnych całej Unii Europejskiej. Nowoczesna wojna wymaga skali, technologii i koordynacji. To zbyt wiele, aby którykolwiek kraj poradził z tym sobie samodzielnie. Tutaj swoją rolę spełni współpraca europejska - podkreśliła Ursula von der Leyen.
Sieci krajów bałtyckich zsynchronizowane z kontynentalną Europą
O godz. 13.05 polskiego czasu w niedzielę sieci elektroenergetyczne Litwy, Łotwy i Estonii zostały zsynchronizowane z obszarem kontynentalnej Europy. Ruszyło połączenie LitPol Link za pośrednictwem którego dokonano synchronizacji.
W sobotę rano kraje bałtyckie wstrzymały jakiekolwiek przepływy energii z Rosją i Białorusią, a ich sieci rozpoczęły pracę w tzw. trybie izolowanej wyspy. Operatorzy z Litwy, Łotwy i Estonii zaczęli samodzielnie zarządzać częstotliwością i bilansowaniem swoich systemów, co oznaczało odcięcie się od poradzieckiego systemu IPS/UPS i kontroli obszaru BRELL w Moskwie.
ZOBACZ: Odcinają się od Rosji i Białorusi. Historyczna zmiana w krajach bałtyckich
W trakcie pracy w trybie izolowanej wyspy przeprowadzono udane testy utrzymania częstotliwości w sieci oraz kontroli napięcia.
Po niemal 31 godzinach pracy w trybie izolowanej wyspy przy wsparciu połączeń stałoprądowych z Polską, Szwecją i Finlandią, nastąpiła synchronizacja z obszarem CESA (Continental Europe Synchronous Area) poprzez LitPol Link.
Czytaj więcej