L4 od psychiatry. Co wolno, a czego unikać?
Zwolnienie lekarskie (L4) od psychiatry to nie tylko dokument umożliwiający odpoczynek i leczenie w trudnym okresie, ale również zobowiązanie do przestrzegania określonych zasad. Nieodpowiedzialne postępowanie podczas zwolnienia może prowadzić do problemów z pracodawcą lub ZUS. Jakie przepisy regulują kwestie L4 od psychiatry, co jest dozwolone, a czego należy unikać?
Według raportu ZUS "Absencja chorobowa w 2023 r." w ubiegłym roku wystawiono 27 mln zwolnień lekarskich. Czasową niezdolność do pracy z powodu zaburzeń psychicznych specjaliści stwierdzili w 11 proc. przypadków, co oznacza wzrost o 1 proc. w stosunku do roku 2022. Przyczyną tego trendu jest m.in. większa świadomość społeczeństwa na temat zdrowia psychicznego, rosnące obciążenia psychiczne w pracy oraz długotrwałe skutki pandemii COVID-19.
Najczęściej L4 od psychiatry wystawia się w przypadkach takich jak depresja, zaburzenia lękowe, wypalenie zawodowe czy inne zaburzenia emocjonalne, które uniemożliwiają wykonywanie obowiązków zawodowych.
Przepisy regulujące kwestie L4. To warto wiedzieć
Wydawanie zwolnień lekarskich w Polsce reguluje kilka aktów prawnych, w tym:
- Kodeks pracy - określa obowiązki pracodawcy i pracownika w przypadku niezdolności do pracy.
- Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - reguluje zasady wypłaty zasiłków chorobowych.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wystawiania zaświadczeń lekarskich - określa procedurę wystawiania L4.
ZOBACZ: ZUS szykuje rewolucję w sanatoriach. Zmiany ruszą od 1 lutego
Lekarz psychiatra może wystawić zwolnienie lekarskie na maksymalnie 182 dni w roku kalendarzowym. W przypadku ciąży lub gruźlicy okres ten jest dłuższy i wynosi do 270 dni.
Co wolno, a czego nie na L4 od psychiatry?
W czasie zwolnienia lekarskiego należy postępować zgodnie z zaleceniami lekarza i przepisami prawa. W przypadku L4 od psychiatry obowiązują szczególne zasady, które różnią się od tych dotyczących zwolnień z powodu chorób somatycznych (chorób ciała).
Osoby przebywające na zwolnieniu lekarskim od psychiatry mogą opuszczać dom, jeśli lekarz zaznaczył w L4 kod "2" ("chory może chodzić"). Oznacza to możliwość udawania się na spacery, wizyty u lekarza czy udziału w terapiach, które są częścią procesu leczenia.
PixabayW czasie zwolnienia lekarskiego od psychiatry nie można natomiast wykonywać pracy zawodowej. Nawet jeśli jest to praca zdalna. Praca w trakcie L4 stanowi naruszenie przepisów i może skutkować cofnięciem zasiłku chorobowego.
Nie masz też prawa prowadzić intensywnej aktywności - np. wyjeżdżać na urlop w celach rekreacyjnych (chyba że lekarz zalecił taki wyjazd jako formę terapii). O każdej zmianie miejsca pobytu musisz też poinformować ZUS oraz pracodawcę (mają prawo wykonać kontrolę).
Odpowiedzialność i kontrole ZUS
ZUS coraz częściej kontroluje osoby przebywające na zwolnieniach lekarskich. Inspektorzy sprawdzają zarówno zasadność wystawienia L4, jak i przestrzeganie zaleceń lekarza.
ZOBACZ: Fala redukcji etatów w 2025 roku. Sprawdź, które sektory ucierpią najmocniej
Jeśli podczas kontroli zostanie stwierdzone, że pracownik nie stosuje się do przepisów (np. wykonuje pracę zawodową lub uczestniczy w niedozwolonych aktywnościach), ZUS ma prawo cofnąć zasiłek chorobowy. Również pracodawca może wyciągnąć konsekwencje służbowe wobec pracownika.
Czytaj więcej