Wystarczy spojrzeć na twarz, by wykryć zagrożenie. Udar mózgu zaczyna się niepozornie
Udar mózgu to nagłe zaburzenie czynności tego organu, związane z niedrożnością lub pęknięciem naczynia tętniczego. Może prowadzić do śmierci lub niepełnosprawności. Dlatego tak istotna jest szybka reakcja – ciało potrafi wysyłać widoczne sygnały, które pomagają rozpoznać to schorzenie.
Jak podaje Narodowy Fundusz Zdrowia, udar mózgu jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce, ustępując jedynie chorobom serca. Jest także najczęstszą przyczyną niepełnosprawności u osób dorosłych. W 2022 roku odnotowano niemal 74 tysiące zachorowań. NFZ zwraca uwagę, że coraz częściej udary dotykają młodsze grupy wiekowe.
Jak rozpoznać udar? Najważniejszy jest C.Z.A.S.
Kluczowa jest szybka i sprawna reakcja. Aby świadomość o oznakach była większa, opracowano łatwy do zapamiętania test F.A.S.T. (ang. fast - szybko). Oto co oznaczają poszczególne litery skrótowca:
- F - face (twarz): należy zwrócić uwagę czy nie wygląda nietypowo, asymetrycznie. Alarmować powinien opadający jeden kącik ust;
- A - arms (ramiona): widoczne opadanie jednej strony ciała może być objawem udaru. Aby to sprawdzić, warto poprosić osobę o podniesienie obu rąk. Problemy z jedną z nich to sygnał ostrzegawczy;
- S - speech (mowa): bełkotliwa, niewyraźna mowa albo brak możliwości powtórzenia prostego zdania może świadczyć o udarze;
- T - time (czas): nie można zwlekać – przy pojawieniu się któregokolwiek z powyższych objawów konieczne jest natychmiastowe wezwanie pomocy.
W Polsce stosuje się również podobne skróty, takie jak C.Z.A.S., który oznacza: ciężka ręka lub noga, zaburzenia mowy, asymetria twarzy, słabe widzenie.
ZOBACZ: Wiedzą, jak pomóc sercu w regeneracji. Przełomowe wyniki badań
Widoczne zmiany w wyglądzie twarzy i problemy z mową odgrywają kluczową rolę w rozpoznawaniu udaru. Jeśli pojawiają się niepokojące objawy, należy natychmiast zadzwonić pod numer alarmowy. Czas ma tutaj ogromne znaczenie – pierwsze 4,5 godziny od wystąpienia objawów są decydujące dla dalszego przebiegu leczenia.
Tak można zminimalizować ryzyko udaru
Oto kilka częstych przyczyn wystąpienia udaru mózgu:
- problemy z ciśnieniem,
- cukrzyca,
- nadużywanie alkoholu i palenie papierosów,
- zbyt duża waga.
Profilaktyka odgrywa ogromną rolę w zmniejszaniu ryzyka udaru. Szczególnie zalecana jest regularna aktywność fizyczna oraz unikanie używek.
ZOBACZ: Zdrowsza i tańsza od karpia? Ta ryba podbije świąteczne stoły
Lekarze podkreślają także korzyści płynące ze stosowania diety D.A.S.H., która promuje częste spożywanie warzyw, owoców oraz produktów pełnoziarnistych. Zaleca się ograniczenie tłuszczów nasyconych i trans, czerwonego mięsa oraz cukru. Taki sposób odżywiania pomaga obniżyć wagę, zmniejszyć ciśnienie i obniżyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Nie można również zapominać o regularnych kontrolach i konsultacjach lekarskich. Udar, nawet jeśli nie prowadzi do zgonu, często skutkuje utratą pełnej sprawności. Powrót do zdrowia bywa trudny i wiąże się z wymagającą rehabilitacją oraz licznymi dolegliwościami fizycznymi i psychicznymi.
Czytaj więcej