Warszawa ma nowy zabytek. To unikat
Kolos na żelbetonowych nogach to nowy warszawski zabytek. Do rejestru wpisał go prof. Jakub Lewicki - mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków. Mowa o wieży węglowej - unikatowej konstrukcji na skalę stolicy.
"Wpisałem do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego żelbetowy zasobnik węglowy do nawęglania parowozów przy ul. Gniewkowskiej 42 w Warszawie" - podał mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków, prof. Jakub Lewicki.
Postępowanie w tej sprawie wszczęto na wniosek stowarzyszenia "Kamień i co? Ratujemy warszawskie zabytki".
Chodzi o unikatowy w skali Warszawy (w całej Polsce są takie cztery) żelbetowy zasobnik na węgiel (potocznie nazywany wieżą), służący głównie do nawęglania parowozów. Stoi na Odolanach.
Wieże węglowe. Czym były?
Wieże węglowe były powszechnym elementem infrastruktury kolejowej w "erze pary". Służyły do zrzucania węgla na tender lokomotywy parowej, który ciągnął się bezpośrednio za kabiną lokomotywy. Najwcześniejsze wykonano głównie z drewna, ale na początku XX w. zostały w dużej mierze zastąpione trwalszymi konstrukcjami betonowymi.
Pod koniec lat 40. Stany Zjednoczone przekazały Polsce dokumentację wraz z wyposażeniem technicznym wysokowydajnych urządzeń zasobnikowych do nawęglania parowozów. Takie obiekty zbudowano na dużych węzłach kolejowych przy parowozowniach Warszawa-Odolany, Kraków-Prokocim, Tarnowskie Góry-Las i Gdynia - czytamy na stronie konserwatora zabytków.
ZOBACZ: Niezwykle kosztowne selfie. Turysta uszkodził drogocenny zabytek
Zasobnik o wysokości 42 metrów i nośności kontenerów 300 ton wykonano w konstrukcji żelbetowej w formie zwężającego się ku górze zbiornika na węgiel i piasek, o przekroju prostokątnym, osadzonego na czterech żelbetowych filarach. Pod nim ułożone są tory kolejowe, na które wjeżdżały parowozy w celu uzupełnienia paliwa.
"Świadectwo dokonań człowieka"
Profesor Lewicki argumentuje wpisanie wieży do rejestru zabytków następująco: "Wartości historyczne zawierają się w zabytku postrzeganym jako materialny dokument, stanowiący świadectwo dokonań człowieka na polu działalności naukowo-technicznej i przemysłowej. Nieruchomość jest zarazem dokumentem budowy polskiej kolei, reliktem techniki z czasów kolei parowej oraz adaptacji jego form na potrzeby obiektu kolejowego".
Czytaj więcej