Omijanie zakazu handlu w niedziele. Sąd Najwyższy wydał wyrok

Wprowadzony przez Prawo i Sprawiedliwość w 2018 roku zakaz handlu w niedzielę od początku wzbudzał duże emocje. Wielu przedsiębiorców starało się omijać przepisy organizując w swoich sklepach np. prowizoryczne czytelnie, czy wypożyczalnie sprzętu sportowego.

Sądy początkowo uniewinniały prowadzących placówki handlowe od zarzutu bezprawnego powierzania pracownikom pracy w niedziele objęte zakazem handlu.

ZOBACZ: Kluby czytelnika w sklepach Carrefour. Omijają zakaz handlu w niedziele

Zareagować postanowił Główny Inspektor Pracy, który zwrócił uwagę Prokuratorowi Generalnemu Zbigniewowi Ziobrze na wadliwe rozstrzygnięcia sądów i wnioskował o wniesienie kasacji.

Tak też się stało i sprawy trafiły do Sądu Najwyższego, który rozstrzygnął już trzy takie wnioski. W każdej z nich podzielił stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy i Prokuratora Generalnego. 

Wyrok Sądu Najwyższego

Pierwszy z wyroków zapadł 13 września 2023 r. w sprawie wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 30 grudnia 2022 r. Sprawa dotyczyła korzystania przez placówkę handlową z wyjątku, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, poprzez wstawienie do sklepów – zajmujących się głównie sprzedażą alkoholu – regałów, na których
wyeksponowano sprzęt sportowy do wypożyczenia.

ZOBACZ: Handel w niedziele. Monika Krześniak-Sajewicz: Zniesienie zakazu przełoży się na wyższy obrót

Sąd Najwyższy uznał zasadność wniesionej kasacji. W uzasadnieniu wyroku sąd podzielił stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy i Prokuratora Generalnego co do sposobu rozumienia wyżej wskazanego przepisu. Zgodnie z interpretacją przyjętą przez oba te organy, możliwość korzystania z wyjątku, o którym mowa w ustawie nie zachodzi w sytuacji, gdy na terenie placówki handlowej zorganizowana zostanie wypożyczalnia sprzętu sportowego i rekreacyjnego, wypożyczalnia książek itp.

- Jestem usatysfakcjonowana orzeczeniem Sądu Najwyższego. PIP od początku stała na stanowisku, że interpretacja przyjęta przez inspektorów pracy oraz nasz urząd jest właściwa - powiedziała Główny Inspektor Pracy Katarzyna Łażewska-Hrycko.

- Mam też nadzieję, że w przyszłości przedsiębiorcy, którzy chcieliby obchodzić zakaz handlu w niedziele, rozważą tę kwestię w kontekście zapadłego właśnie wyroku - dodała Katarzyna Łażewska-Hrycko.

Kolejne kasacje

20 września 2023 r. Sąd Najwyższy rozstrzygnął drugą kasację, tym razem w sprawie wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 16 września 2022 r. Sąd przypominał, że możliwość korzystania z zapisanego w ustawie wyjątku istnieje wyłącznie wówczas, gdy placówka handlowa zlokalizowana jest w zakładzie prowadzącym działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku, a tego warunku nie spełnia zorganizowanie wypożyczalni sprzętu sportowego i rekreacyjnego, wypożyczalni
książek itp. na terenie sklepu.

ZOBACZ: Handel w niedziele. Monika Krześniak-Sajewicz: Zniesienie zakazu przełoży się na wyższy obrót

Ostatni wyrok zapadł 18 października 2023 r., kiedy to Sąd Najwyższy rozstrzygnął trzecią z kasacji od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 8 listopada 2022 r. Sprawa dotyczyła zorganizowania czytelni/biblioteki w sklepie należącym do jednej z
franczyzowych sieci wielkopowierzchniowych.

Także w tym przypadku Sąd Najwyższy uznał zasadność wniesionej kasacji. Przedstawiając ustne motywy wyroku Sąd wskazał, że brzmienie przepisu art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy wydaje się być oczywiste, co oznacza, że zakład prowadzący działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty bądź wypoczynku musi być jednostką główną, a placówka handlowa powinna być zlokalizowana na jego terenie. 

Przepisy ulegną zmianie?

Wszystko wskazuje na to, że po utworzeniu nowego rządu przepisy dotyczące zakazu handlu w niedziele ulegną zmianie. Politycy opozycji, która zdobyła większość mandatów w Sejmie złożyli swoim wyborcom konkretne obietnice w tej sprawie. 

Koalicja Obywatelska dąży do zniesienia zakazu handlu w niedziele. W zamian oferuje pracownikom sklepów dwa wolne weekendy oraz podwójne wynagrodzenie za pracę w pozostałe niedziele.

ZOBACZ: Kluby czytelnika w sklepach Carrefour. Omijają zakaz handlu w niedziele

Trzecia Droga zaproponowała zniesienie zakazu w dwie niedziele w miesiącu, przy założeniu, że reszta niedziel miałaby być wolna.

Z kolei przedstawiciele Lewicy proponują 2,5-krotnie wyższe wynagrodzenie za pracę w niedziele i święta oraz co najmniej dwie wolne niedziele w miesiącu dla tych, którzy aktualnie pracują w niedziele.

Z sondażu przeprowadzonego przez UCE Research na zlecenie portalu wiadomoscihandlowe.pl opublikowanego pod koniec września wynika natomiast, że większość respondentów chce wrócić do tego, co było przed marcem 2018 r. Za tym rozwiązaniem opowiedziało się 54 proc. Z kolei 37,7 proc. opowiedziało się przeciwko temu rozwiązaniu. 8,2 proc. nie ma zadania.

WIDEO: Generał Skrzypczak ostrzega przed negocjacjami z Rosją. "Mamy mało czasu"