Pokojowa Nagroda Nobla 2023 przyznana. Trafiła do Narges Mohammadi

W piątek uwaga świata przeniosła się do Oslo, gdzie Norweski Komitet Noblowski przyznał Pokojową Nagrodę Nobla. Otrzymała ją Narges Mohammadi.

"Norweski Komitet Noblowski podjął decyzję o przyznaniu Nagrody Nobla w Pokoju 2023 Narges Mohammadi za walkę z uciskiem kobiet w Iranie oraz walkę na rzecz promowania praw człowieka i wolności dla wszystkich" - czytamy.

Narges Mohammadi ma 51 lat. Aresztowaną ją 13 razy. Irański reżim skazał ją łącznie na 31 lat więzienia i 154 baty. Obecnie przebywa w więzieniu.

Po zwolnieniu za kaucją tegoroczna laureatka pokoju Mohammadi zaangażowała się w kampanię przeciwko stosowaniu kary śmierci. Jej działalność przeciwko karze śmierci doprowadziła do jej ponownego aresztowania w 2015 r. i wyroku dodatkowych lat za murami.

O ubiegłorocznej fali protestów po śmierci 22-letniej Mahsy Amini dowiedzieli się również więźniowie polityczni przetrzymywani w okrytym złą sławą więzieniu Evin w Teheranie. Mohammadi zapewniła wtedy zza krat, że protesty nie wygasną.

"Tegoroczna Pokojowa Nagroda Nobla jest również wyrazem uznania dla setek tysięcy ludzi, którzy demonstrowali przeciwko polityce teokratycznego reżimu w zakresie dyskryminacji i ucisku wymierzonego w kobiety" - przekazano. 

Pokojowa Nagroda Nobla - kto ją otrzymał?

W ubiegłym roku Pokojową Nagrodę Nobla zdobyli białoruski opozycjonista Aleś Bialacki, rosyjska organizacja Memoriał i ukraińskie Centrum Wolności Obywatelskich laureatami Pokojowej Nagrody Nobla.

Do tej pory wśród wyróżnionych są m.in.: Światowy Program Żywnościowy (2020 rok), Unia Europejska (2012 rok), były prezydent USA Barak Obama (2009 rok), były sekretarz generalny ONZ Kofi Annan (2001 rok) czy były prezydent RPA Nelson Mandela (1993 rok).

W 2023 roku do noblowskiej komisji wpłynęło 305 nominacji, w tym dla 212 osób i 93 organizacji. Polski Senat w imieniu 37 senatorów zgłosił Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy. 

Tydzień noblowski

W poniedziałek w Szwecji rozpoczął się tydzień noblowski. Katalin Kariko i Drew Weissman otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za odkrycia dotyczące modyfikacji zasad nukleozydowych, które umożliwiły opracowanie skutecznych szczepionek mRNA przeciwko COVID-19. Według Komitetu Noblowskiego, prace noblistów pozwoliły "pozwoliły uratować życie milionów ludzi, a u jeszcze większej liczby zapobiegły poważnemu przebiegowi choroby".

Natomiast we wtorek Nagroda Nobla z fizyki trafiła do Pierre'a Agostiniego, Ferenca Krausza i Anne L'Huillier. Nagroda została przyznana za "metody eksperymentalne generujące attosekundowe impulsy światła do badania dynamiki elektronów w materii". 

Moungi G. Bawendi, Louis E. Brus oraz Alexei I. Ekimov we środę zostali ogłoszenilaureatami Nagrody Nobla z chemii. Nagrodę przyznano za "odkrycie i syntezę kropek kwantowych". 

W czwartek Jon Fosse, norweski pisarz i dramaturg laureatem Nagrody Nobla 2023 w dziedzinie literatury "za jego nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz niewysłowionemu".

Natomiast w poniedziałek w Sztokholmie ogłoszony zostanie laureat Nagrody Nobla z ekonomii, dziedziny nie wymienionej w testamencie Nobla. Z tego powodu laur formalnie nazywa się Nagrodą Banku Szwecji im. Alfreda Nobla.

Bogatsi niż poprzednicy

Tegoroczni laureaci Nagrody Nobla będą bogatsi niż ich poprzednicy. Fundacja Noblowska zdecydowała we wrześniu o podwyższeniu wartości nagrody z 10 mln koron do 11 mln z powodu dobrej kondycji finansowej funduszu, z którego wypłacane są pieniądze. Nieoficjalne powody to niższy kurs korony szwedzkiej wobec głównych walut oraz inflacja.

Z okazji tygodnia "Nobel Calling" w mieszczącym się w Sztokholmie Muzeum Nagrody Nobla otwarto w weekend przekrojową wystawę "Fungi - grzyby i sztuka oraz nauka". Zwiedzający mogą m.in. odsłuchać poświęconych grzybom fragmentów książki laureatki literackiego Nobla za 2018 rok Olgi Tokarczuk "Dom dzienny, dom nocny".

Ceremonie wręczenia nagród Nobla odbędą się w rocznicę śmierci Alfreda Nobla 10 grudnia w Sztokholmie oraz w Oslo (Pokojowa Nagroda Nobla). Laureaci otrzymają również złoty medal oraz kaligrafowany dyplom.