Jakie warzywa sadzić po sobie, czyli płodozmian w warzywniku

Na czym polega płodozmian?

Płodozmian, zwany również zmianowaniem, polega na odpowiednim planowaniu z góry na kilka lat następstw i rotacji roślin uprawnych po sobie na wyznaczonym obszarze. Jest to takie prowadzenie upraw, aby w tym samym miejscu rok po roku nie rosły takie same rośliny, a te sąsiadujące ze sobą miały pozytywny wpływ na siebie.

Płodozmian jest uznawany przez wielu za najlepszy lek uzdrawiający glebę. Daje też gwarancję dobrego zdrowia, wzrostu i plonowania upraw. System ten odgrywa dużą rolę w zapobieganiu chorobom roślin oraz jest zgodną z naturą metodą ochrony przed szkodnikami i zwalczania chwastów. Można go stosować zarówno dla wielkich pól rolniczych, jak i dużego warzywnika, czy nawet malutkiego przydomowego ogródka. Płodozmian to po prostu ekologiczny sposób zarządzania uprawami.

Dlaczego należy stosować płodozmian w ogrodzie warzywnym?

Korzyści płynące ze stosowania płodozmianu są ogromne. Przede wszystkim jest on najprostszym sposobem zapobiegania tzw. zmęczeniu gleby. Oznacza to, że unika się jej jednostronnej eksploatacji, co z kolei wpływa na lepsze wykorzystywanie zawartych w niej składników przez rośliny. Dzięki temu są one zdrowsze oraz bardziej odporne na choroby i szkodniki.

Zmianowanie wpływa również na cykl rozwojowy wielu szkodników glebowych. Płodozmian zakłóca go, znacznie zmniejszając liczbę nieproszonych w ogrodzie gości. Ich ilość jest tak mała, że są niegroźne dla uprawianych roślin, a niektóre z nich całkowicie opuszczają warzywnik.

ZOBACZ: Gospodarka leśna – co to takiego i kto się nią zajmuje?

Podobnie sprawa ma się z rozprzestrzenianiem groźnych chorób wirusowych, bakteryjnych czy grzybowych. Przy długim stosowaniu płodozmianu nie znajdują one odpowiedniego żywiciela i z czasem zanikają.

Zmianowanie odgrywa też dominującą rolę w ograniczaniu wzrostu chwastów. Należy jednak pamiętać, aby po roślinach zachwaszczających uprawiać te odchwaszczające, do których należy m.in.:

• lucerna, 
• koniczyny, 
• rzepak, 
• gorczyca biała, 
• groch, 
• gryka, 
• trawy wieloletnie,
• mieszanki traw z bobowatymi. 

Rośliny te zacieniając silnie glebę, utrudniają wschodzenie chwastów. Poza tym częste koszenie upraw wieloletnich przyczynia się do zwalczania jednorocznych ziół, które są niepożądane w ogródku oraz tych, które nie lubią częstego ścinania nadziemnych pędów.

W odchwaszczaniu pomagają też gatunki okopowe, głównie ziemniaki oraz buraki cukrowe i pastewne czy kukurydza. Mają one długi okres pielęgnacyjny, a liczne zabiegi międzyrzędowe pozwalają zniszczyć nawet kilka pokoleń chwastów.

ZOBACZ: Pomoc dla grup producentów rolnych. Ruszył nabór wniosków

Wszystkie wspomniane korzyści, wynikające ze stosowania zmianowania sprowadzają się do nadrzędnej zalety – dzięki płodozmianowi zmniejszasz wydatki na środki chemiczne, albo nawet całkiem odchodzisz od ich zakupu. Zmianowanie powoduje, że niemal zupełnie niepotrzebne stają się nawozy oraz środki ochrony roślin, preparaty chwastobójcze, czy biobójcze. Mniej zastosowanej chemii, to lepsze środowisko i zdrowsze uprawy.

Jakie warzywa należy sadzić po sobie?

Poznawszy korzyści wynikające z prowadzenia płodozmianu, czas wziąć się do działania i zaplanować, jakie warzywa sadzić po sobie w swoim ogrodzie. Oto ściągu schematu płodozmianu – czyli po czym sadzić dane rośliny:

• Po marchwi sieje się rzodkiewkę, groch, cebulę, fasolę tyczkową i pory.
• Płodozmian po pomidorach to rzodkiewka, marchew, fasola szparagowa, sałata, pory, selery i warzywa kapustne.
• Po sałacie uprawia się rzodkiewkę, groch, cebulę, buraki, fasolę szparagową i tyczkową, ogórki, pomidory, pory i warzywa kapustne.
• Po pietruszce będą dobrze rosły rzodkiewki i pomidory.
• Po kalarepie uprawia się rzodkiewkę, groch, buraki, fasolę tyczkową, sałatę, pomidory, pory i selery.
• Po warzywach kapustnych sieje się rzodkiewkę, groch, fasolę szparagową i tyczkową, sałatę, ogórki, pomidory, pory i selery.
• Po fasoli tyczkowej wydadzą dobre plony rzodkiewka, sałata, ogórki, selery i warzywa kapustne.
• Po fasoli szparagowej dobre będą rzodkiewka, buraki, sałata, ogórki, pomidory, selery, warzywa kapustne.
• Po truskawkach uprawia się rzodkiewkę, cebulę, sałatę i warzywa kapustne.
• Po grochu warto siać rzodkiewkę, koper, sałatę i warzywa kapustne.
• Płodozmian po ogórkach w warzywniku to siew kopru, cebuli, buraków, fasoli szparagowej, sałaty, selera i warzyw kapustnych.
• Po rzodkiewce dobry plon wydadzą groch, fasola szparagowa i tyczkowa, sałata, pomidor i warzywa kapustne.
• Po koprze uprawia się marchew, groch, cebulę, buraki, fasolę tyczkową, sałatę i ogórki.
• Po selerach sieje się fasolę szparagową i tyczkową, pomidory, pory i warzywa kapustne.
• Co sadzić po porach? Oczywiście marchew, sałatę, pomidory, selery i warzywa kapustne.
• Po cebuli warto uprawiać marchew, buraki, sałata, ogórki
• Po czosnku dobre będą buraki, ogórki, pomidory.
• Po cukinii wskazane jest sadzenie cebuli i fasoli tyczkowej.
• Płodozmian po burakach to cebula, fasola szparagowa, ogórki.

Zasady zmianowania w poszczególnych latach

Układając prawidłowy płodozmian warzyw, trzeba pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

• W zależności od gatunku nie powinny być uprawiane na tym samym miejscu częściej niż co 2-5 lat. W przeciwnym wypadku plony będą coraz niższe, a jakość gleby będzie się pogarszać.
• Należy uwzględniać wymagania pokarmowe poszczególnych gatunków roślin. W pierwszym roku po nawiezieniu na danej grządce kompostu lub obornika uprawia się dyniowate i kapustne oraz selery. W drugim roku hoduje się pomidory, paprykę oraz warzywa cebulowe, korzeniowe i liściowe. Natomiast w trzecim i czwartym roku – wysoko rosnące pomidory i warzywa strączkowe.
• Pod uwagę bierze się również system korzeniowy warzyw: po roślinach płytko korzeniowych uprawia się głęboko korzeniowe.
• Unika się uprawy po sobie na tej samej grządce roślin pochodzących z tego samego gatunku bądź rodziny botanicznej.