Przycinanie jabłoni – cel, sposoby, terminy

Przycinanie jabłoni – dlaczego jest takie ważne?

Przycinanie gałęzi jabłoni jest jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych w sadownictwie. Odpowiednio wykonane pozwala na poprawienie stanu drzew oraz zwiększenie liczby i jakości owoców. Oto kilka celów, które pomoże Ci zrealizować umiejętne obcinanie jabłoni:

• Kształtowanie korony: cięcie pozwala kształtować koronę drzewa. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie jej w odpowiedniej kondycji. Wyrównanie gałęzi, usuwanie uszkodzonych lub martwych partii i odsłanianie wnętrza korony sprzyja lepszemu nasłonecznieniu i wentylacji. Lepsze przenikanie światła do wnętrza drzewa wpływa na kondycję owoców.
• Zwiększenie liczby i jakości owoców: przycinanie drzew jabłoni pomoże Ci stymulować nowe pędy i rozwój owoców, co wpływa na większe i lepsze plony. Będziesz dzięki temu w stanie uzyskać większe owoce o lepszej jakości i smaku.
• Zapobieganie rozwojowi chorób: usuwanie chorej i zakażonej tkanki, takiej jak gałęzie i konary z oznakami chorób, może ograniczyć rozprzestrzenianie się patogenów oraz zapobiegać rozwojowi chorób i szkodników.
• Zachowanie drzewka w dobrej kondycji: dzięki regularnemu cięciu zachowasz drzewa w sadzie w ogólnej dobrej kondycji. Zmniejszysz ryzyko występowania chorób najczęściej dotykających jabłonki, grusze czy drzewka śliw. Przedłużysz także ich żywotność i potencjał wzrostu.
• Łatwiejsze zbiory: odpowiednio przycięte drzewa zapewniają łatwiejszy dostęp do owoców, co ułatwia ich zbieranie

Pamiętaj, że przycinanie jabłoni powinno być przeprowadzane zgodnie z zasadami i technikami odpowiednimi dla konkretnego rodzaju drzewka. Nieodpowiednie przycinanie może być dla niego szkodliwe i przekładać się negatywnie na jego kondycję.

Rodzaje cięć jabłoni

Przycinanie jabłoni może mieć różny cel i odbywać się w różnym czasie. Przycinanie młodych jabłoni ma za zadanie przede wszystkim odpowiednie uformowanie drzewka czy zapewnienie optymalnych warunków do wzrostu sadzonki. Przycinanie jabłoni starych powinno natomiast zapewniać owocom dostęp do światła.

• Pierwsze cięcie jabłoni po posadzeniu odgrywa niezwykle ważną rolę, ponieważ pozwala zapewnić roślinie prawidłowy wzrost. W przypadku drzew jednopędowych przycina się pęd na wysokości ok. 80 cm od ziemi. Jeśli występują rozgałęzienia, konieczne jest zmniejszenie ich liczby i przycięcie zakończeń.
• Przycinanie jabłoni na wiosnę lub jesienią – odbywa się jesienią, późną zimą lub wczesną wiosną. Jego zadaniem jest odpowiednie uformowanie korony. W przypadku młodych drzew odgrywa kluczową rolę ze względu na możliwość odpowiedniego ukształtowania korony w taki sposób, aby światło docierało do owoców. W przypadku starszych drzew pozwala na usunięcie uszkodzonych czy suchych gałęzi i pędów, a także rozrzedzenie korony, zapewniając tym samym optymalny wzrost owoców.
• Przycinanie jabłoni latem to tak zwane przycinanie wilków jabłoni. W jego ramach przycina się rosnące pionowo w górę pędy, co pozwala na odpowiednie ukształtowanie drzewa i przygotowanie odpowiednich pędów do owocowania w następnych sezonach.

Oczywiście niekiedy konieczne może stać się również cięcie sanitarne związane z wystąpieniem choroby czy pasożytów na drzewie. Sposób cięcia i jego zakres zależy również od odmian oraz otoczenia jabłoni. W sadach, w których blisko siebie rośnie większa liczba drzew, przycinanie rozświetlające może być niezbędne częściej, a przy tym większą uwagę należy skupić na ograniczeniu rozrosty korony. Jabłonki, które mają więcej miejsca, mogą zajmować większą powierzchnię bez obaw o to, że drzewka rosną w niewłaściwy sposób.

ZOBACZ: Co uszkadza kolby kukurydzy? Czynniki są różne

Terminy przycinania jabłoni

Jak widać, w większości przypadków przycinanie jabłoni wystarczy przeprowadzić dwa razy w ciągu roku. Pierwsze z nich, cięcie formujące, wykonuje się w okresie zimowego spoczynku drzewa. Co niezwykle istotne: konieczne jest upewnienie się, że znaczne przymrozki nie będą oddziaływać na świeżo przyciętą jabłoń. Cięcie wiosenne wykonuje się najczęściej od końcówki lutego do początków kwietnia, kiedy to drzewa i krzewy wchodzą w fazę wegetacji.

Zwróć uwagę na to, aby cięcie prześwietlające przeprowadzać odpowiednio wcześnie – jeżeli będzie miało miejsce już w okresie wegetacji, może być bardzo niebezpieczne dla rośliny. Z drugiej strony nie można go również wykonywać zbyt wcześnie – niezagojone rany po cięciu są wyjątkowo podatne na czynniki zewnętrzne, w tym niskie temperatury. W skrajnych przypadkach narażanie przycinanej jabłoni na działanie mrozu może prowadzić nawet do obumarcia drzewka.

Istnieją również sytuacje, kiedy przycinanie jabłoni jesienią jest praktykowane przez sadowników. Założenia i cel są takie same jak w przypadku cięcia wiosennego. W takiej sytuacji należy to zrobić już po zakończeniu cyklu wegetacji i opadnięciu liści, ale przed wystąpieniem przymrozków.

Drugie cięcie jabłoni wykonuje się latem, zazwyczaj w lipcu lub w sierpniu. W jego trakcie usuwa się wyrastające w górę w środku korony pędy, tak zwane wilki. Pozostawia się natomiast pędy roczne rosnące w boki – to właśnie one będą służyć jako pędy owoconośne. Zbyt wczesne cięcie wilków nie da spodziewanych rezultatów, ponieważ drzewo wykształci nowe pędy.

Jak prawidłowo przycinać jabłonie?

Zabieg przycinania jabłoni jest naprawdę prosty i z powodzeniem poradzisz z nim sobie na przykład we własnym ogrodzie. Jak przycinać drzewa jabłoni? Przede wszystkim musisz określić odpowiednią wysokość cięcia i wybrać pędy, które muszą zostać usunięte. 

ZOBACZ: Popiół drzewny – pod jakie rośliny można go stosować? Naturalny nawóz

Przy cięciu formującym kluczową rolę odgrywa odpowiednie uformowanie korony drzewa. Najlepsze warunki do wzrostu i optymalne nasłonecznienie owoców zyskasz, jeżeli korona przybierze formę odwróconej piramidy. Usuń gałęzie krzyżujące się, uschnięte i za bardzo zagęszczające koronę, aby ją przerzedzić, ogranicz również wysokość drzewa.

Zwróć uwagę, aby odpowiednio obchodzić się z drzewem. Podczas cięcia łatwo o przenoszenie chorób, które są dla niego niebezpieczne. Dlatego wykorzystywane w tym celu narzędzia powinny być zdezynfekowane (a po samym zabiegu dokładnie oczyszczone i odkażone np. spirytusem). Przycięte miejsca należy natomiast zaopatrzyć maścią ogrodniczą: pozwoli na szybsze wygojenie się ran i zabezpieczenie drzewa przed patogenami czy szkodnikami. Uważaj także na płytko położone korzenie, aby nie uszkodzić ich w trakcie samych prac.

Kiedy przycinać „wilki” na jabłoni?

Jak wspomnieliśmy, cięcie wilków, a więc rosnących pionowo w górę mocnych pędów rocznych jest jednym z najważniejszych elementów pielęgnacji jabłoni. Podobnie ma się jednak również sytuacja z innymi drzewami owocowymi, w tym z gruszami czy śliwami. Jeśli pominiesz tę czynność, drzewko będzie rozwijać się w niekontrolowany sposób i rosnąć w górę co nie jest pożądane. 

Nie oznacza to jednak, że należy wycinać wszystkie pędy – te słabsze, rosnące pod pewnym kątem do pnia i poszerzające koronę, należy zostawić – w przyszłości pojawią się na nich owoce. Najdorodniejsze sztuki znajdziesz na pędach dwu-, trzy- i czteroletnich. Stąd także umiejętne cięcie powinno uwzględniać pozbywanie się pędów starszych oraz pozostawianie miejsca dla nowych pędów, które zaowocują w następnych latach. 

Zazwyczaj ten zabieg wykonuje się w połowie lipca i sierpnia, ale wszystko zależy od odmiany. W przypadku jabłoni dających owoce później cięcie sanitarne można wykonywać w drugiej połowie sierpnia, a nawet na początku września. Nie należy tego robić zbyt późno, ponieważ podcinanie jest dla rośliny impulsem do rozwoju, a to może zaburzyć jej cykl wegetacyjny.

Przycinanie starej jabłoni

Zarówno młode drzewa, jak i starsze jabłonie należy przycinać dwa razy w roku. Robi się to także w tych samych terminach, a więc wczesną wiosną (lub ewentualnie jesienią po zakończeniu cyklu wegetacyjnego) oraz na przełomie lipca i sierpnia. Choć zabiegi są bardzo podobne, mają nieco inny cel. W przypadku starszych roślin cięcie wiosenne ma przede wszystkim cel prześwietlający. 

ZOBACZ: Jak pozbyć się robaków z czereśni?

Zwróć uwagę na to, czy światło będzie bez przeszkód docierać do owoców i równomiernie naświetlać całą koronę. Siłą rzeczy możesz w niej znaleźć również nieco więcej gałęzi obumarłych lub uszkodzonych, konieczne będzie więc ich usunięcie. W każdym przypadku najlepsze rezultaty osiągniesz dzięki konsekwencji i systematyczności. 

Nawet starsze drzewka zachowają odpowiednią formę, a sam proces cięcia będzie prostszy i zagwarantuje osiągnięcie oczekiwanych rezultatów. W przypadku kilkusezonowego zaniechania odratowanie starszej jabłonki może być zdecydowanie trudniejsze.

Przycinanie jabłoni – niezbędne narzędzia

Aby skutecznie przycinać jabłonie, nie potrzebujesz specjalistycznych narzędzi. W większości przypadków sprawdzi się standardowy sekator ogrodniczy. Jeśli drzewka są wyższe, warto pomyśleć o modelu z wydłużonymi rączkami. Dzięki nim uzyskasz wygodny dostęp nawet do trudniej dostępnych miejsc w koronie, a większa siła nacisku pozwoli na usunięcie grubszych gałęzi. 

W przypadku większych konarów, zwłaszcza podczas cięcia wiosennego, może przydać się piła do drewna. Prace nią nie powinna sprawić większych problemów. Upewnij się jednak, że będą bezpieczne. Bez wątpienia dobrze wziąć ze sobą drabinę, która ułatwi docieranie do położonych wyżej gałęzi i pędów. Nie zapomnij również o maści ogrodniczej dla zabezpieczenia uszkodzonych miejsc.