Co uszkadza kolby kukurydzy? Czynniki są różne

Uszkodzenia kolb kukurydzy – zagrożenia dla uprawy

Biorąc pod uwagę powierzchnię upraw oraz uzyskiwane plony, największe zbiory ziarna na świecie uzyskuje się z kukurydzy, a w dalszej kolejności z pszenicy i ryżu. Rosnące zainteresowanie uprawą kukurydzy wiąże się z możliwości jej uniwersalnego zastosowania. Bez względu na cel zasiewu, istotne jest uzyskanie wysokiego plonu suchej masy bądź ziarna o wysokich parametrach jakościowych. 

Na realizację tych założeń wpływa szereg czynników, które mogą powodować uszkodzenia kolb. Wśród zagrożeń wyróżniamy dwie główne podstawowe grupy: czynniki abiotyczne i biotyczne. Pierwsze są związane z nieożywionymi elementami środowiska, drugie z występowaniem agrofagów.

Czynniki abiotyczne uszkadzające kolby kukurydzy

Co uszkadza kolby kukurydzy? Czynniki abiotyczne mają podłoże natury glebowo-klimatycznej. Na niektóre z nich rolnicy mają wpływ, na inne nie. Do tej grupy zaliczamy:

• susze –  niska wilgotność może powodować zmniejszenie rozmiaru i jakości kolb kukurydzy,
• niskie temperatury – przymrozki w okresach wrażliwych faz wzrostu kukurydzy mogą prowadzić do uszkodzeń tkanek, co ma dalsze konsekwencje dla składu odżywczego ziarna,
• grad – intensywne opady gradu mogą uszkodzić liście, łodygi i kolby, co dodatkowo sprzyja późniejszemu rozwojowi chorób,
• wiatr – silne porywy wiatru mogą powodować złamanie łodyg i uszkodzenia kolb,
• wahania temperatur – skoki temperatury mogą wpływać na rozwój i formowanie się kolb, prowadząc do nieprawidłowej struktury i mniejszej liczby ziaren,
• niedobory składników odżywczych – niedostateczne ilości składników odżywczych, takich jak azot, fosfor, potas czy mikroelementy, mogą wpływać na zaziarnienie kukurydzy.

ZOBACZ: Badanie statystyczne z zakresu rolnictwa – GUS będzie kontaktował się z rolnikami

Istotne są również czynniki stresowe związane z pogodą. W efekcie ich wystąpienia kukurydza może doświadczyć wielopalczastości kolb czy innych chorób fizjologicznych. Minimalizowanie skutków tych ostatnich zjawisk jest praktycznie niemożliwe i może prowadzić do spadku jakości ziarna na większej części pola.

Jakie czynniki biotyczne wpływają na uszkodzenia kolb kukurydzy?

Czynniki biotyczne to te, które mają źródło w żywych organizmach, takich jak rośliny, zwierzęta, bakterie, wirusy czy grzyby. W przypadku kukurydzy istnieje wiele organizmów biotycznych, które mogą wpływać na uszkodzenia w kolbach. Konkurencja chwastów o zasoby glebowe, wodę i światło może osłabić kukurydzę, prowadząc do mniejszej liczby i jakości kolb. Pojawienie się organizmów takich jak chwastnica jednostronna, włośnice, perz właściwy, komosa biała, szarłat szorstki czy rdesty, jest zatem niemile widziane przez rolników.

Do czynników biotycznych, które mogą być problemem w uprawie kukurydzy, zaliczamy także występowanie szkodników owadzich. Żerowanie na liściach i ziarnach może wyrządzić szkody mechaniczne. Szczególnie groźna i uciążliwa jest plaga omacnicy prosowianki.

Gąsienice przyczyniają się do bezpośrednich strat w wysokości plonu, a także zwiększenia podatności kolb na przykład na choroby grzybowe, w tym fuzariozę łodyg. Na rozwój zjawisk fuzaryjnych wpływają również aktywności podejmowane przez stonkę kukurydzianą i urazka. 

Inny typ zagrożenia płynie z żerowania rolnic, piętnówek oraz słonecznicy orężówki. Ich technika polega na wyjadaniu miękkich ziarniaków od czubka kolby w dół oraz pozostawiania zielonkawych lub brunatnych odchodów, na których rozwijają się grzyby pleśniowe. Takie ziarniaki są drobne, słabo wypełnione i łamliwe.

Czynnikami biotycznymi, niepożądanymi w uprawie kukurydzy są także:

• gryzonie, w tym szczury i myszy powodujące uszkodzenia mechaniczne,
• grzyby patogeniczne, których działanie może prowadzić do deformacji, przebarwienia i utraty plonów,
• szkodniki ssące takie jak mszyce, przędziorki, wciornastki,
• ptaki i zwierzyna leśna, które zjadają ziarna i uszkadzają mechanicznie uprawy.

Jak zadbać o kukurydzę, aby nie dopuścić do uszkodzenia kolb?

Gdy już wiemy, co uszkadza kolby kukurydzy, możemy skupić się na dobrych praktykach agrotechnicznych, które minimalizują ryzyko wystąpienia i rozwoju problemów. Podstawowym zabiegiem adekwatnym dla wielu rodzajów upraw jest orka zimowa. To ona niszczy szkodniki zimujące w glebie.

ZOBACZ: Żniwa 2023 w toku – z czym zmagają się rolnicy? Jakie są plony?

Wiosną należy dobrze wykonać bronowanie pola w celu przerwania parowania gleby. Kolejnym procesem podejmowanym przez rolników jest nawożenie przedsiewne (najlepiej używać nawozów kompleksowych). Sam zabieg siewu powinien uwzględniać odpowiednią odległość roślin od siebie. Im więcej dostaną swobody, tym ich stres związany z dostępem do wody i składników pokarmowych będzie mniejszy. Dbanie o kukurydzę obejmuje także:

• wybór właściwej odmiany, zgodnej z warunkami klimatycznymi i glebowymi regionu,
• ochronę przed chwastami, przy zastosowaniu odpowiednich herbicydów,
• ochronę przed szkodnikami, rozumianą jako ścisła kontrola oraz użycie w razie potrzeby środków owadobójczych,
• zwalczanie chorób, na przykład poprzez aplikację fungicydów,
• zapewnienie dostępu do wody.