Kiedy przycinać drzewa owocowe?

Poszczególne gatunki należy przycinać w nieco innym terminie, dlatego warto znać kalendarz cięcia drzew owocowych, zwłaszcza że przycinanie w nieodpowiednim czasie przynosi więcej szkody niż pożytku.

Czy istnieje uniwersalny termin przycinania drzew owocowych?

Wiele osób, zastanawiających się, kiedy najlepiej przycinać drzewa owocowe, liczy na to, że istnieje jeden uniwersalny termin. Tymczasem wymagania poszczególnych gatunków znacznie się od siebie różnią, a to oznacza, że nie ma idealnego terminu na wykonanie cięcia i trzeba go dopasować do uprawianych gatunków roślin.

Kiedy przyciąć drzewo owocowe? Praktyka pokazuje, że większość drzewek przycina się wiosną lub po zbiorach, czyli latem. W przypadku niektórych gatunków wykonuje się dwa zabiegi rocznie. Przykładowo jabłonie przycina się wiosną, stosując cięcie podstawowe, a potem latem, usuwając tzw. wilki, czyli młode, cienkie pędy, odrastające do góry.

Kiedy przycinać poszczególne drzewa owocowe? 

Wybór odpowiedniego terminu przycinania drzewek i krzewów owocowych nie jest łatwy, co wynika ze zróżnicowanych preferencji poszczególnych gatunków i odmian. Dobrym przykładem są maliny. Odmiany letnie przycina się w sierpniu, a jesienne w październiku lub marcu.

Z kolei odmiany śliw późnych przycina się wiosną (w marcu lub kwietniu), a odmiany wczesne latem po zbiorach (w sierpniu lub wrześniu). Dużym ułatwieniem w doborze odpowiedniego terminu jest kalendarz cięcia drzew owocowych. Pozwala on szybko sprawdzić najważniejsze terminy, dając odpowiedź na to, kiedy ciąć drzewa owocowe.

Kiedy przycinać drzewa owocowe wiosną?

Zdecydowana większość gatunków drzew i krzewów owocowych najlepiej znosi cięcie wiosenne, które wykonuje się zazwyczaj w marcu (wyjątek stanowią wiśnie, czereśnie i wczesne odmiany śliwy). Termin uzależniony jest od konkretnego gatunku (patrz tabela), co wynika z różnej mrozoodporności roślin. Drzewa i krzewy odmian, które są odporne na mróz, można poddać cięciu zimowemu (w lutym), ale te bardziej wrażliwe na niskie temperatury lepiej przycinać wiosną (w marcu).

ZOBACZ: Kiedy sadzić drzewka owocowe? Jaki termin jest najkorzystniejszy?

Kiedy przycinać drzewa owocowe jesienią?

Ogólna zasada mówi, że drzew i krzewów owocowych nie przycina się późną jesienią, gdyż osłabia to ich kondycję i naraża rośliny na infekcje oraz przymrozki. Jednak maliny i inne krzewy, powtarzające owocowanie, można przycinać wiosną lub jesienią, przy czym korzystniejsze jest cięcie jesienne, wykonane po zbiorach, czyli w październiku. 

To jeden z niewielu wyjątków, kiedy cięcie jesienne powinno być dla rośliny w pełni bezpieczne. Do kiedy można przycinać drzewa owocowe? Zazwyczaj ostatnie cięcie wykonuje się w sierpniu lub we wrześniu, w zależności od gatunku.

Cięcie letnie i zimowe, czyli w jakich wypadkach należy wykonać je dwa razy

Większość drzew owocowych przycina się raz w roku, ale są też takie gatunki, które wymagają dwukrotnego przycinania. Dotyczy to przede wszystkim jabłoni i grusz, na których po wczesnowiosennym cięciu mogą pojawić się młode, ale silnie rosnące do góry pędy. Są one niepożądane, bo ograniczają dojrzewającym owocom dostęp do światła, co negatywnie wpływa na ich smak. 

Dlatego niezbędne jest ich usunięcie, co zazwyczaj wykonuje się latem, jeszcze przed zbiorem owoców.

Ważne, aby zostawić około 10% „wilków”, z których wytworzą się krótkopędy. To na nich w kolejnym sezonie wyrosną kwiaty, a z czasem owoce. Należy pamiętać, że wycięcie „wilków” nie zwalnia nas z kolejnego cięcia wiosną. W takim przypadku drzewa przycina się dwa razy w ciągu roku.

ZOBACZ: Stawka VAT na zboża – jaka obowiązuje obecnie?

Dwukrotnego cięcia wymagają też winorośle: zimą wykonuje się podstawowe przycinanie, a latem korygujące, kiedy podcina się młode pędy. W jakich jeszcze sytuacjach drzewa przycina się dwa razy w roku?

• Choroby i szkodniki – walka z nimi może wymagać dodatkowego cięcia gałęzi.
• Zniszczenia – wichury, burze i inne zjawiska pogodowe mogą uszkodzić gałęzie, które będą szpecić ogród, a czasem stanowić zagrożenie. W tym przypadku można je wyciąć, unikając przeprowadzenia cięć przy mrozach i pamiętając o zabezpieczeniu ran maścią ogrodniczą.

Rodzaje i termin cięć drzew owocowych

W zależności od wieku i kondycji roślin wykonuje się różne rodzaje cięć drzew owocowych i krzewów. Najważniejsze z nich to przycinanie: formujące, prześwietlające i sanitarne. Warto też wiedzieć, jak przycinać stare drzewa owocowe. Przyjrzyjmy się zatem temu, jak i kiedy przycinać drzewa owocowe.

Przycinanie formujące

Przycinanie formujące wykonuje się przez pierwsze 3 lata po posadzeniu i – jak sama nazwa wskazuje – celem jest uformowanie odpowiedniego kształtu korony drzewa. Cięcia formujące stosuje się już w szkółkach na bardzo młodych drzewkach. Zabieg polega na usuwaniu cienkich, słabych gałęzi, aby utrzymać głównego przewodnika, czyli najgrubszą gałąź (pień). Dodatkowo wycina się gałęzie, które wyrastają zbyt nisko, pod ostrym kątem i te wyrastające po kilka z jednego miejsca. 

Termin uzależniony jest od gatunku: jabłonie i grusze formuje się wiosną (po zakończeniu dużych mrozów), a czereśnie, wiśnie i śliwę po owocowaniu. Drzewka posadzone wczesną wiosną przycina się od razu, a kiedy przycinać drzewa owocowe posadzone jesienią? Te osobniki należy przyciąć dopiero w kolejnym sezonie, czyli wiosną lub latem, w zależności od gatunku.

Przycinanie prześwietlające

Cięcie prześwietlające dotyczy starszych okazów i polega na usunięciu gałęzi, które się krzyżują, rosną zbyt gęsto lub do środka korony. Ich wycięcie zapewnia lepszy dostęp do światła i wentylację, a więc ogranicza ryzyko wystąpienia chorób (zwłaszcza grzybowych) i szkodników. 

Dodatkowo cięcie prześwietlające sprawia, że drzewka lepiej owocują, więc warto je wykonywać regularnie, zwłaszcza w przypadku starych osobników, które mogą być osłabione. Pozostałe, prawidłowo rosnące gałęzie, skraca się zazwyczaj o 1/3 długości. Terminy cięcia są takie same jak w przypadku przycinania formującego. Przycinanie prześwietlające wykonuje się również u krzewów owocowych, co pozwala odmłodzić porzeczki, agrest czy maliny.

Przycinanie sanitarne

Cięcie sanitarne drzew owocowych to po prostu usunięcie wszystkich chorych, połamanych i martwych gałęzi. Poprawia wygląd i kondycję rośliny, a w przypadku chorób jest ważną częścią ich zwalczania. Stare, suche gałęzie mogą stanowić zagrożenie, dlatego ich wycięcie jest czasem konieczne. Cięcie sanitarne najlepiej wykonywać w standardowych terminach określonych dla danego gatunku, ale w przypadku walki z infekcjami czasami niezbędne jest usunięcie chorych pędów w trakcie kwitnienia, czy owocowania, aby patogeny się nie rozprzestrzeniały.

Przycinanie starych drzew

Kiedy przycinamy stare drzewa owocowe? Termin zabiegu jest taki sam jak w przypadku standardowego cięcia danego gatunku drzew. Różnica polega na tym, że cięcie jest intensywniejsze i zazwyczaj składa się z kilku zabiegów: cięcia sanitarnego, prześwietlającego i ewentualne skrócenia wysokich drzew – przycięcia do 2–4 metrów. Oczywiście nie można wycinać wszystkich gałęzi, a na drzewie powinno zostać przynajmniej 30% pędów. 

Prawidłowo wykonane cięcie nieco odmłodzi drzewko i pozwoli uzyskać więcej owoców, gdyż stare okazy zazwyczaj wydają mniej plonów. Oczywiście wiekowe drzewa można również zastąpić młodymi okazami, ale często zostawia się je ze względu na odmiany, które nie są już dostępne w sprzedaży. Starsze drzewa wykazują również większą odporność na warunki atmosferyczne, szkodniki i choroby.

ZOBACZ: Ekoschemat dobrostan zwierząt – jakie zmiany na korzyść hodowców mogą zostać wprowadzone?

W jakie dni należy przycinać drzewa owocowe?

W przypadku cięcia znaczenie ma nie tylko to, kiedy powinno się przycinać drzewa owocowe, ale też, w jaki dzień się je wykona. Kiedy można przycinać drzewa owocowe? Ważne jest, aby była odpowiednia pogoda – sucha, bezwietrzna, słoneczna i z dodatnią temperaturą. Zmniejsza to ryzyko infekcji i poprawia gojenie się ran. 

Dodatkowo powstałe po przycinaniu uszkodzenia można zabezpieczyć maścią ogrodniczą. Przyspiesza ona regenerację i zabezpiecza roślinę przed wniknięciem patogenów. Maść nakłada się pędzelkiem na całą ranę oraz na około 1,5 cm gałęzi. Niezwykle ważne jest również, aby używać odpowiednich narzędzi ogrodniczych: wszystkie muszą być czyste (warto je zdezynfekować) i ostre, co zapewni precyzję i ograniczy negatywny wpływ na roślinę.

Właściwy termin przycięcia drzew owocowych to nie wszystko – ważna jest też prawidłowa technika. Jak przycinać drzewka owocowe i o czym należy pamiętać podczas cięcia?

• Właściwe narzędzia – zazwyczaj wykorzystuje się sekatory do wycinania cienkich gałązek i piły lub nożyce do grubszych.
• Cięcia powinny być dokładne i prowadzone skośnie, aby rana dobrze się goiła.
• Gałązki przycina się około 0,5 cm nad oczkiem (pączkiem), które powinno znajdować się po zewnętrznej stronie korony. Dzięki temu gałęzie nie będą się krzyżować.

Grube gałęzie najlepiej ciąć etapami: najpierw od góry i dołu. Na koniec należy wykonać cięcie docelowe tuż przy łączeniu gałęzi z pniem. Zapewni to większą precyzję, która jest niezbędna przy przycinaniu drzew owocowych.