Rozprawa pełnego składu TK ws. sporu kompetencyjnego o prawo łaski
Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnął spór komptencyjny pomiędzy prezydentem a Sądem Najwyższym - prawo łaski jest wyłączną i niepodlegająca kontroli komptenecją prezydenta RP, wywołującą ostateczne skutki prawne. Chodzi o sprawę ułaskawienia Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika bez prawomocnej decyzji sądu.
- Sąd Najwyższy nie ma kompetencji do sprawowania kontroli ze skutkiem prawnym wykonywania kompetencji prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, o której mowa w punkcie pierwszym - dodała przewodnicząca Trybunału Julia Przyłębska.
Orzeczenie zapadło większością głosów.
W rozprawie uczestniczyło 11 sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Sędziowie Piotr Pszczółkowski i Michał Warciński zgłosili zdanie odrębne.
Rozprawa Trybunału Konstytucyjnego dot. prawa łaski
Rozprawa początkowo miała odbyć się 9 maja. Trybunał nie mógł orzekać w tej sprawie - na rozprawie stawiło się 10 z 15 sędziów. Nowy termin rozprawy wyznaczono na 31 maja. Z kolei tego dnia sędziowie nie pojawili się na sali w związku z "nagłą i usprawiedliwioną nieobecnością" jednego z nich.
ZOBACZ: Paprocka o statusie Przyłębskiej w TK: Stanowisko prezydenta jest jasne
- Przedmiotem sporu kompetencyjnego jest pytanie, czy wykonywanie prawa łaski i związana z tym kompetencja do interpretacji przepisów Konstytucji w tym zakresie, a także ocena skuteczności dokonanego aktu jest przedmiotem kontroli Sądu Najwyższego, czy jest to osobiste uprawnienie Prezydenta RP, które nie podlega kontroli władzy sądowniczej - przytoczył przedstawiciel wnioskodawcy, czyli Marszałka Sejmu, poseł Marek Ast.
Stanowisko prezydenta Andrzeja Dudy przytoczył jego przedstawiciel Dariusz Dudek. - Jest to spór rzeczywisty, realny, aktualny i podlega kognicji Trybunału Konstytucyjnego - mówił. Jak stwierdził, w ostatnich latach "Sąd Najwyższy, inne sądy w mniejszym stopniu, zbyt śmiało wkraczają w sferę wyłącznych kompetencji prerogatywnych głowy państwa".
Artur Kotowski: Postępowanie powinno być umorzone
W imieniu Sądu Najwyższego przed Trybunałem Konstytucyjnym głos zabrał Artur Kotowski. - Postępowanie w niniejszej sprawie zainicjowane wnioskiem Marszałka Sejmu powinno być umorzone na podstawie ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym - powiedział.
Zastępca Prokuratura Generalnego Robert Hernand zwrócił uwagę, że prawo łaski jest kompetencją prezydenta, "którą wykonuje osobiście, bez ingerencji innych podmiotów". - Sąd Najwyższy nie może dokonywać wiążącej interpretacji przepisów Konstytucji, w związku z wykonywaniem przez prezydenta prerogatywy i decydować o tym, czy prerogatywa została skutecznie zastosowana - powiedział.
Sędzia sprawozdawca Stanisław Piotrowicz odczytał stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich, w związku z nieobecnością przedstawiciela. - W jego ocenie postępowanie winno ulec umorzeniu z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia - powiedział.
Nieprawomocny wyrok wobec Mariusza Kamińskiego
W marcu 2015 r. Sąd Rejonowy Warszawa-Śródmieście skazał w I instancji byłego szefa CBA Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika (ówczesnego zastępcę Kamińskiego w CBA; obecnie wiceszefa MSWiA) na trzy lata więzienia, m.in. za przekroczenie uprawnień i nielegalne działania operacyjne CBA podczas "afery gruntowej" w 2007 r. Na kary po 2,5 roku skazano dwóch innych byłych członków kierownictwa CBA.
Zanim Sąd Okręgowy w Warszawie zbadał ich apelacje, w listopadzie 2015 r. prezydent Andrzej Duda ułaskawił wszystkich czterech nieprawomocnie skazanych. W marcu 2016 r. sąd okręgowy uchylił wyrok sądu rejonowego i wobec aktu łaski prezydenta prawomocnie umorzył sprawę. Od tego orzeczenia SO kasacje do SN złożyli oskarżyciele posiłkowi.
ZOBACZ: Prezydent skierował wniosek do Trybunału Konstytucyjnego ws. noweli ustawy o Sądzie Najwyższym
Postępowanie kasacyjne w SN w tej sprawie zostało jednak zawieszone 1 sierpnia 2017 r. Sąd Najwyższy uzasadnił wtedy swoją decyzję wszczęciem przez Trybunał Konstytucyjny sprawy sporu kompetencyjnego między SN a prezydentem ws. prawa łaski.
Skierowana do TK w czerwcu 2017 r. przez ówczesnego marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego sprawa sporu kompetencyjnego dotyczy tego, jaki charakter ma opisana w konstytucji kompetencja prezydenta do stosowania prawa łaski i czy SN może dokonywać jej wiążącej interpretacji.
Kwestia sporu kompetencyjnego wyniknęła na kanwie uchwały SN z końca maja 2017 r. Wówczas siedmioro sędziów SN - w odpowiedzi na pytanie sędziów SN rozpatrujących kasację ws. byłych szefów CBA - uznało, że prezydenckie prawo łaski może być stosowane wyłącznie wobec prawomocnie skazanych. Byli szefowie CBA nie zostali zaś prawomocnie skazani.
Czytaj więcej
