Stan wyjątkowy przy granicy. Na czym polega? Ile potrwa?
Prezydent Andrzej Duda podpisał w czwartek rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wyjątkowego w przygranicznym pasie z Białorusią. Zostanie on wprowadzony w trybie pilnym, a ograniczenia będą obowiązywać od północy.
Prezydent Andrzej Duda podpisał w czwartek rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wyjątkowego w przygranicznym pasie z Białorusią, czyli w części województw podlaskiego i lubelskiego. Pas obejmie 183 miejscowości (115 w woj. podlaskim i 68 w woj. lubelskim).
Gdzie obowiązuje stan wyjątkowy?
W województwie podlaskim stan wyjątkowy dotyczyć będzie 115 miejscowości na terenie 6 powiatów.
W powiecie siemiatyckim: w gminie Mielnik - Niemirów, Mętna, Tokary i Wilanowo, w gminie Nurzec-Stacja - Klukowicze, Litwinowicze i Wyczółki.
W powiecie hajnowskim w gminie Czeremcha - Bobrówka, Zubacze, Piszczatka, Połowce, Stawiszcze, Czeremcha, Wólka Terechowska, Kuzawa, Opaka Duża i Pohulanka; w gminie Kleszczele - Policzna i Biała Straż; w gminie Dubicze Cerkiewne - Wojnówka, Starzyna, Górny Gród, Klakowo, Krugłe i Wygon; w gminie Hajnówka - Wierzchowskie; w gminie Białowieża - Podolany, Białowieża i Zastawa Krzyże; w gminie Narewka - Gruszki, Stare Masiewo, Masiewo Nowe i Babia Góra.
W powiecie białostockim w gminie Michałowo - Brzezina, Cisówka, Zaleszany, Nowosad, Jałówka, Kondratki, Gonczary, Kituryki, Dublany i Kolonia Mostowlany; w gminie Gródek - Mostowlany, Zielona, Zubry, Świsłoczany, Gobiaty, Narejki, Bobrowniki, Jaryłówka i Chomontowce.
W powiecie sokólskim w gminie Krynki - Rudaki, Łosiniany, Kruszyniany, Ozierany Wielkie, Białogorce, Ozierany Małe, Kundzicze Trejgle, Łapicze, Krynki, Krynki miasto i Jurowlany; gmina Szudziałowo - Pierożki, Grzybowszczyzna, Harkawicze, Usnarz Górny, Babiki, Minkowce, Zubrzyca Mała, Miszkiniki, Zubrzyca Wielka i Wojnowce; w gminie Sokółka - Nomiki i Zaśpicze; w gminie Kuźnica - Biliminy i Palestyna, Klimówka, Szymaki, Czepiele, Tołcze, Parczowce, Nowodziel, Czuprynowo, Kuźnica, Kowale Kolonia, Chreptowce, Wojnowce, Kowale, Saczkowce, Kuścińce-Wołyńce i Zajzdra; w gminie Sidra - Pohorany i Krzysztoforowo; w gminie Nowy Dwór - Chworościany, Nowy Dwór, Rogacze, Jaginty i Chorużowce.
W powiecie augustowskim w gminie Lipsk - Dolinczany, Lipszczany, Rygałówka, Rakowicze, Siółko, Lichosielce, Kopczany, Bartniki, Stare Leśne Bohatery, Nowe Leśne Bohatery, Wołkusz i Lubinowo; w gminie Płaska - Gruszki, Rudawka i Rygol.
W powiecie sejneńskim w gminie Giby - Muły i Dworczysko.
W województwie lubelskim stan wyjątkowy obejmie 68 miejscowości w 2 powiatach.
ZOBACZ: Białoruś. ONZ i Czerwony Krzyż dostarczyły pomoc migrantom
W powiecie włodawskim w gminie Włodawa - Sobibór, Orchówek, Włodawa I i II, Suszno, Szuminka, Różanka i Stawki; w gminie Hanna - Pawluki, Dołhobrody, Hanna, Kuzawka i Janówka.
W powiecie bialskim będą to następujące miejscowości: w gminie Sławatycze - Kuzawa Kolonia, Sławatycze, Mościce Dolne, Liszna, Nowosiółki, Terebiski, Jabłeczna i Parośla Pniski; w gminie Kodeń - Szostaki, Zabłocie, Zabłocie Kolonia, Zalewsze, Kodeń I, II i III, Elżbiecin, Zahacie, Okczyn i Kostomłoty; w gminie Terespol - Murawiec-Żuki, Kołpin Ogrodniki, Dobratycze Kolonia, Lebiedziew, Michalków, Polatycze, Błotków, Terespol, Łobaczew Mały, Lechuty Małe, Samowicze, Kukuryki, Kuzawka, Neple, Starzynka, Krzyczew, Bohukały i Łęgi; w gminie Zalesie - Mokrany Stare i Mokrany Nowe; w gminie Rokitno - Pratulin, Zaczopki i Derło; w gminie Janów Podlaski - Woroblin, Ostrów, Janów Podlaski Wygoda, Werchliś, Janów Podlaski Wieś, Stary Pawłów, Stare Buczyce, Bubel Granna, Bubel Łukowiska i Stary Bubel; w gminie Konstantynów - Konstantynów Wieś, Antolin i Gnojno.
Czym jest stan wyjątkowy?
Stan wyjątkowy jest wprowadzany na terenie całego kraju lub jego części przez prezydenta na wniosek rządu "w sytuacji szczególnego zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, w tym spowodowanego działaniami o charakterze terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, które nie może być usunięte poprzez użycie zwykłych środków konstytucyjnych". Nie może być dłuższy niż 90 dni. Jego przedłużenie możliwe jest tylko raz, za zgodą Sejmu na czas nie dłuższy niż 60 dni, co oznacza, że łącznie może on trwać przez 150 dni.
ZOBACZ: Usnarz Górny. SG: Nielegalni imigranci wywożeni są w głąb kraju, a nawet UE
Ten stan nadzwyczajny może nieść za sobą pewne ograniczenia wolności praw człowieka i obywatela. Konstytucja RP gwarantuje jednak obywatelom, że nawet podczas stanu wyjątkowego państwo nie może ograniczać ich praw na takich obszarach jak godność człowieka, obywatelstwo, ochrona życia, humanitarne traktowanie, ponoszenie odpowiedzialności karnej, dostęp do sądu, dobra osobiste, sumienie i religia, prawo petycji oraz rodzina i dziecko.
Szczegółowe regulacje na ten temat określa ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym.
Wprowadzenie stanu wyjątkowego wymusza na prezydencie określenie dokładnych informacji o tym, dlaczego został wprowadzony, ile będzie trwał, jaki obszar obejmuje i jakiego rodzaju ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela zostaną użyte. Rozporządzenie o wprowadzeniu takiego stanu może zostać uchylone przez Sejm.
Jeśli przyczyny określone podczas wprowadzenia stanu wyjątkowego ustąpią, wówczas prezydent na wniosek rządu znosi stan wyjątkowy przed upływem czasu, na jaki został wprowadzony.
Jakie ograniczenia?
Wiceszef MSWiA Maciej Wąsik przedstawił na konferencji w czwartek szczegółowe ograniczenia.
- zawieszenie prawa do organizacji zgromadzeń publicznych, zawieszeni prawa do organizacji imprez masowych, artystycznych i rozrywkowych;
- zakaz utrwalania, nagrywania i fotografowania obiektów i obszarów obejmujących infrastrukturę graniczną, w tym również wizerunków funkcjonariusz Straży Granicznej, policji i żołnierzy WP;
- ograniczenie dostępu do informacji publicznej dotyczącej czynności prowadzonych na obszarze objętym stanem wyjątkowym związanych z ochroną granicy państwowej oraz zapobieganiem i przeciwdziałaniem nielegalnej migracji;
- obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub innego dowodu tożsamości, w tym legitymacji szkolnej dla uczących się;
- zakaz przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym przez całą dobę.
Ponadto ustawa o stanie wyjątkowym wymienia następujące ograniczenia:
- zakaz noszenia broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych.
Wiceszef MSWiA na konferencji po ogłoszeniu decyzji prezydenta podkreślił, że po opublikowaniu w Dzienniku Ustaw rozporządzenia prezydenta rozpocznie się procedura związana z wydaniem rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów, która doprecyzuje, jakie rygory i nakazy będą wprowadzane w wyniku decyzji prezydenta.
Kto może przebywać na terenie objętym stanem wyjątkowym?
Obowiązywać będzie zakaz przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym przez całą dobę, z wyjątkami:
- osób mieszkających na terenie objętym stanem wyjątkowym;
- osób zapewniających obsługę urzędów administracji publicznej i ich jednostek organizacyjnych;
- osób przebywających w tych jednostkach w celu załatwienia spraw administracyjnych;
- osób pracujących zarobkowo w podmiotach prowadzących działalność gospodarczą na tym obszarze;
- osób wykonujących na stałe działalność gospodarczą na tym obszarze;
- osób świadczących usługi pocztowe, kurierskie, dostawcze i zaopatrzeniowe;
- osób posiadających nieruchomości na tym terenie;
- rolników pracujących w gospodarstwach rolnych; uczniów i studentów i ich opiekunów w czasie pobierania nauki;
- opiekunów dzieci do lat 3;
- osób uczestniczących w praktykach kultu religijnego, chrzcinach, ślubach, weselach czy pogrzebach.
Będzie również możliwe odwiedzanie osób najbliższych - rodziców, dziadków, dzieci, wnuków oraz rodzeństwa. Wprowadzony zostanie obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub innego dowodu tożsamości, w tym legitymacji szkolnej dla uczących się.
Konieczne pozwolenie
Wąsik podkreślił, że zakaz nie dotyczy służb ratowniczych, medycznych i osób w drodze do placówek ochrony zdrowia, a także osób jadących bezpośrednio na przejście graniczne lub z niego w głąb kraju.
ZOBACZ: Operacja Śluza. Tak Alaksander Łukaszenka transportuje migrantów do Europy
Wiceminister zaznaczył, że w innych sytuacjach "zawsze właściwy miejscowo komendant placówki Straży Granicznej będzie mógł wydać pozwolenie na wjazd na teren, gdzie będzie obowiązywał stan wyjątkowy".
Osoby, które nie podpadają pod żadną kategorię z tej listy, będą musiały opuścić teren, gdzie obowiązuje stan wyjątkowy do północy w nocy z czwartku na piątek.
Czytaj więcej