Polska dziennikarka z Afganistanu: naszym współpracownikom grozi niebezpieczeństwo

Afgańscy talibowie w niedzielę wkroczyli do Kabulu. Wykorzystując wycofanie się międzynarodowych sił wojskowych pod wodzą USA, przejęli kontrolę nad krajem. Dotychczasowy popierany przez Stany Zjednoczone rząd upadł, a prezydent kraju Aszraf Ghani zbiegł za granicę.

"Grozi im niebezpieczeństwo"

- Afgańskim współpracownikom polskiego kontyngentu w Afganistanie grozi niebezpieczeństwo - poinformowała w Polsat News Jagoda Grondecka, dziennikarka "Krytyki Politycznej", która przebywa w stolicy kraju, Kabulu.

Według niej, w czwartek miało zostać zabitych w Kandaharze m.in. kilku Afgańczyków pracujących dla armii brytyjskiej, z kolei przed kilkoma tygodniami ścięty został tłumacz armii amerykańskiej, a inny tłumacz armii USA został rozstrzelany.

ZOBACZ: NATO "nieustannie ocenia sytuację w Afganistanie". Rosyjskie MSZ: to eksperyment Waszyngtonu

- Talibowie jakiś czas temu obiecali amnestię współpracownikom zachodnich misji, w tym amerykańskiej. Jednak, jak często bywa z talibami, zostało powiedziane jedno, okazało się, że dzieje się drugie. Jest wiele raportów, z których wynika, że część z tych współpracowników została przez talibów zamordowana - powiedziała w Polsat News Jagoda Grondecka, która jest iranistką, absolwentką Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, a doświadczenie zdobywała m.in. w ambasadach RP w Teheranie i Islamabadzie. Jest też publicystką i komentatorką ds. bliskowschodnich i korespondentką Krytyki Politycznej w Afganistanie.

- Ci, którzy współpracowali z Amerykanami, z Polakami, z NATO, mają wszelkie podstawy ku temu, żeby uważać, że ich życie znajduje się w tej chwili w niebezpieczeństwie - powiedziała Grondecka.

45 wiz humanitarnych

Według polskiej dziennikarki ewakuacja polskich współpracowników nie odbywa się sprawnie.

- Amerykanie już od jakiegoś czasu prowadzą program ewakuacji swoich współpracowników, mieli ich także najwięcej. Inne kraje, jak chociażby nasi sąsiedzi Czesi i Słowacy także ewakuują swoich współpracowników. Słowacja po trzy osoby wysyła samolot wojskowy do Kabulu, żeby zostały wywiezione - powiedziała dziennikarka.

ZOBACZ: Paweł Soloch: wszystko wskazuje na to, że Polska przydzieli więcej wiz Afgańczykom

- Niestety tyle szczęścia nie mają współpracownicy polskiego rządu. Wczoraj premier Mateusz Morawiecki ogłosił po całym dniu nacisków, że zdecydował się na wydanie 45 wiz humanitarnych dla naszych współpracowników i ich rodzin. Abstrahując od liczby tych wiz, która nie obejmuje wszystkich tych, z którymi współpracowała polska armia, ambasada i polskie organizacje humanitarne, które działały w Afganistanie, w Kabulu nie ma polskiej ambasady - podkreśliła.

- Afgańczycy, którzy czekają na te wizy i na naszą pomoc, dowiedzieli się, że mają się udać do polskiej ambasady w Delhi, która odpowiada za obsługę konsularną Afganistanu. Jednak nikt nie powiedział im jak mają się tam udać, kiedy wszystkie loty komercyjne są uziemione, wszystkie granice są pod kontrolą talibów oraz przede wszystkim Indie nie chcą Afgańczykom wydawać żadnych wiz - powiedziała.

WIDEO: Rozmowa z polską dziennikarką w Afganistanie

"Afgańczycy nie mają wyjścia"

Według polskiej dziennikarki w Kabulu życie wraca do "względnej normy".

- Talibom zależy na tym, żeby wszystko jak najszybciej się ustabilizowało, żeby ludzie otworzyli sklepy, wrócili do swoich biur. Nie ma wątpliwości, że w dużej mierze tak się stanie, bo Afgańczycy nie mają wyjścia. Muszą wrócić do pracy niezależnie od tego, kto przejął władzę nad ich krajem - powiedziała Polka.

- Największa różnica, jaka się dokonała jest taka, że dziś rano Afgańczycy obudzili się do flagi Islamskiego Emiratu Afganistanu, jak sami nazywają swoje państwo talibowie, która wisi w wielu miejscach stolicy kraju, ale przede wszystkim nad pałacem prezydenckim, przejętym przez nich w niedzielę - dodała.

"Talibowie stali się jeszcze brutalniejsi"

Odniosła się także do zapowiedzi talibów, którzy uspokajali ludność, by nie bała się i zapewniali, że prawa człowieka będą respektowane.

- Nie mam wątpliwości, że jest to tylko przykrywka, PR-owe zagranie na użytek zwłaszcza zewnętrzny, na użytek relacji z państwami zachodnimi. Talibowie zaczęli przejmować różne tereny w kraju i ze wszystkich tych prowincji spływały wiarygodne raporty. Mieszkańcy, którym udało się stamtąd uciec, opowiadali o nagminnym łamaniu praw człowieka przez talibów oraz o zbrodniach, jakich talibowie dokonywali na cywilach - powiedziała.

ZOBACZ: Afganistan. Polka w oblężonym Kabulu. "Trwa napięcie i wyczekiwanie"

Ostrzegła także, że nic nie wskazuje na zmianę polityki Talibanu wobec ludności.

- Wydaje się, że talibowie stali się pod wieloma względami jeszcze brutalniejsi - dodała. - Szczególnie jeśli chodzi o kobiety, bo zaczęło mieć miejsce masowo zjawisko, które wcześniej nie występowało w Afganistanie, a na pewno nie taką skalę. Talibscy bojownicy zaczęli chodzić od domu do domu i żądać od rodzin wydania im swoich niezamężnych córek jako żon dla ich bojowników - dodała.

- Afgańczycy nie uwierzyli talibom w ich zapewnienia. Nie mają wątpliwości, ze ich nowe rządy nie będą różnić się od poprzednich. Kobiety znowu zostaną wyrugowane w różnych formach z życia publicznego. Zresztą już się to dzieje - powiedziała dziennikarka, według której w północnych prowincjach talibowie zabronili już kobietom wychodzić z domów bez towarzystwa męskiego opiekuna.

"Nie zgłaszali chęci ewakuacji"

O sytuacji w Afganistanie mówił w Polsat News również wiceszef MSZ Paweł Jabłoński. 

- Na miejscu widać ogromny poziom niepokoju. Sytuacja zmienia się bardzo szybko. Scenariusze, które mogą mieć miejsce, są bardzo różne - powiedział.

- Według informacji MSZ w Afganistanie przebywa bardzo niewielka grupa Polaków. My ze wszystkimi tymi osobami już w ubiegłym tygodniu nawiązaliśmy kontakt, sugerując im żeby w miarę możliwości opuściły Afganistan - przekazał Jabłoński.

- Na ten moment te osoby nie zgłaszały nam chęci ewakuacji, natomiast sytuacja jest bardzo dynamiczna i jeżeli tylko będzie taka chęć zgłoszona, to zrobimy wszystko żeby im pomóc - dodał.

WIDEO: Rozmowa z wiceszefem MSZ Pawłem Jabłońskim

Wiceszef MSZ był pytany również o los Afgańczyków, którzy współpracowali z Polakami.

- W tym zakresie działamy wspólnie z naszymi sojusznikami. Wspólnie z tymi państwami przygotowujemy pewne działania, natomiast z uwagi na bezpieczeństwo tej operacji, na jej wrażliwy charakter, nie mogę podać w tej chwili żadnych dodatkowych szczegółów - podkreślił. 

WIDEO: Doniesienia z Ukrainy. Czym jest system Rubież?