Cała prawda o testach na Covid-19. Jakie są najbardziej wiarygodne?
Jakie testy na koronawirusa są najlepsze, kiedy powinniśmy je wykonać i czy te kupowane w markecie są wiarygodne? Teraz, w szczycie trzeciej fali pandemii, przeprowadza się blisko 80 tysięcy takich badań dziennie. Cała prawda o testach w reportażu Małgorzaty Nowickiej-Aftowicz w programie "Raport".
Obecnie w Polsce wykonuje się rekordową liczbę badań na koronawirusa – ok 80 tys. Ale zdaniem ekspertów to wciąż za mało i mogłoby ich być znacznie więcej.
- Teraz mamy 80 tysięcy, ale jesienią już też mieliśmy te liczby, także ta pełna przepustowość graniczna na poziomie 160-180 tys., podawana przez ministra zdrowia, jest do wykonania. Jesteśmy na wojnie z koronawirusem – powiedziała Alina Niewiadomska z Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych.
ZOBACZ: Tłumy w klubach mimo obostrzeń. "Raport" o 21:00
Jeszcze rok temu, testy na koronawirusa przeprowadzało zaledwie kilkanaście laboratoriów w kraju. Teraz takich placówek jest prawie 300. To krok milowy w diagnostyce SARS-Cov-2.
- Musieliśmy z dnia na dzień wdrożyć diagnostykę, wtedy były ograniczone możliwości. Badaliśmy metodami molekularnymi, w oparciu o sprzęt i personel, który był. W ciągu dwóch dni musieliśmy przygotować procedury badawcze, przeszkolić personel – tłumaczy Dorota Wągrocka-Roczniak z warszawskiego sanepidu.
Sporo zmian
Od marca ubiegłego roku wiele się zmieniło, nie tylko w funkcjonowaniu laboratoriów, ale i w dostępności testów. Teraz skierowanie można otrzymać bez kontaktu z lekarzem. Wystarczy wejść na stronę www.gov.pl/dom i wypełnić formularz. W ankiecie znajdziemy pytania o objawy choroby i możliwy kontakt z osobą zakażoną.
Skierowanie na badanie wystawi konsultant, który oddzwoni i potwierdzi dane. Test będzie wykonany bezpłatnie. W przychodni czy mobilnym punkcie drive thru. Ale testować można się też komercyjnie. Dziś jest to możliwe nawet w domu, albo w zakładzie pracy. Na testowanie pracowników, w czasie pandemii, decyduje się coraz więcej firm.
ZOBACZ: Jaka będzie ta Wielkanoc i czy będzie inna niż rok temu? - "Raport"
- W całym tamtym roku przebadaliśmy 400 firm. Teraz sytuacja się rozpędza, więc widzimy, że gospodarka chce działać, w reżimie sanitarnym, bezpiecznie, żeby się nie zarazić. Badamy pracowników i mamy pewność, że zrobiliśmy wszystko, żeby nie rozsiewać wirusa. My przejeżdżamy do tej osoby, firmy, w pełnym rynsztunku. Mamy kombinezon biologiczne, przyłbice, maski FFP3 – tłumaczy Dominik Swadźba, prezes i założyciel upacjenta.pl
By nie zafałszować wyniku badania, należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach
- Wszelkie wymazy powinny być na czczo, po przepłukaniu ust ciepłą woda. Można też wykonać to później później, ale trzeba wstrzymać się od jedzenia ok 3h. Nie płuczemy ust płynami, nie myjemy zębów, nie ssiemy tabletek. Unikamy papierosów, gum. Nie zakrapiamy nosa, bo ten wynik byłby zakrzywiony. Najlepszym sposobem jest pobieranie z nosogardzieli. To pewna metoda – wymienia Sandra Banach, kierownik wizyt domowych na terenie Warszawy
Różne rodzaje testów
Test antygenowy pozwala na szybkie wykrycie koronawirusa, jednak jest przeznaczony tych, którzy mają już charakterystyczne objawy choroby takie jak kaszel, duszności, gorączka czy utrata węchu lub smaku. Przy dodatnim wyniku, w ciągu 5-8 minut na płytce pojawiają się dwie kreski.
- Nadają się do segregacji pacjentów na SORze, żeby się dowiedzieć, czy pacjent jest zakażony koronawirusem lub w karetkach, żeby te diagnostykę wstępną dokonać. One są stosowane przez ratowników medycznych – mówiła prof. Maria Gańczak.
ZOBACZ: Szybka ścieżka diagnostyczna na koronawirusa dla kadry medycznej
Wymaz z nosa i z gardła pobiera się także w przypadku testu RT PCR, (ALFA), rekomendowanego przez Światową Organizację Zdrowia
- To jest tzw. złoty standard. Jeśli czujemy się źle, a kontakt mieliśmy ok 7 dni temu, powie nam czy wynik jest negatywny czy pozytywny. Test mogą wykonywać nie tylko osoby, które mają objawy ale również "skąpoobjawowe" lub te, które nie mają objawów, ale obawiają się zakażenia – przyznaje dr Monika Kolanowska z Warsaw Genomics.
Na wynik trzeba jednak dłużej poczekać. Próbka trafia do laboratorium, gdzie identyfikuje się materiał genetyczny koronawirusa.
- Kiedy mamy już próbkę RNA wirusa, to badamy ją pod kątem czy znajduje się tam RNA tego konkretnego wirusa – dodaje dr Kolanowska.
WIDEO: "Raport" - cała prawda o testach na Covid-19
Testy z marketu
Są też testy wykrywające obecność przeciwciał po przebytej chorobie. Tu do analizy potrzebna jest krew. Dzięki temu badaniu można stwierdzić, czy pacjent był zakażony koronawirusem w przeszłości lub czy infekcja nadal się toczy. Można również oznaczyć poziom przeciwciał.
Obecność przeciwciał mogą również wykazać szybkie testy płytkowe. Od połowy marca dostępne od ręki dyskontach. Zainteresowanie nimi było ogromne, wyprzedały się w ekspresowym tempie.
ZOBACZ: "Raport": oficjalnie zamknięte, w praktyce otwarte. Restauracje i siłownie w lockdownie
- Moim zdaniem te testy są dla osób bardzo ciekawych, czy kiedyś w przeszłości zetknęli się z wirusem i mają do wydania 50 zł – komentowała prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska z Instytutu Nauk Biologicznych Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
- Z punktu sanitarnego i społecznego odradzam. Mamy listę laboratoriów covidowych, gdzie uzyskamy wynik badania, a nie informacje nawet niemedyczną, a na pewno nieprzydatną klinicznie – powiedziała Alina Niewiadomska, z Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych.
Jeśli już decydujemy się na taką, samodzielną diagnozę, najważniejsze, by zachować przy tym zdrowy rozsądek.
- Wynik takiego testu może nas fałszywie uspokoić albo fałszywie zaniepokoić, a wiec nic dobrego to nie wnosi – podsumowuje Bożena Wojciechowska, diagnosta.
