Młodzieżowe Słowo Roku. Najwięcej zgłoszeń w związku z pandemią i protestami

Marek Łaziński, językoznawca, przewodniczący jury plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku zauważa, że zgłaszane słowa odzwierciedlają obecną rzeczywistość. - Z pandemią związane są nie tylko słowa nowe i slangowe, jak "koronalia" czy "koranaferie", "koronaparty", pieszczotliwa "koronka", a nawet "koronaselfie". Są też słowa, które zwiększyły częstość w języku ogólnym jak "pandemia", "lockdown" czy "zdalne nauczanie". Wśród zgłoszeń jest bardzo dużo haseł z protestu kobiet oraz innych słów związanych z bieżącą polityką. Nie odnosząc się do meritum sporu, przypominamy, że zgodnie z obowiązującym regulaminem plebiscytu nie mają szans na tytuł słowa wulgarne (także zamienione na kropki czy gwiazdki) ani obrażające konkretną osobę czy grupę osób. Jest to jednomyślne stanowisko kapituły i organizatorów plebiscytu - napisał przewodniczący jury.

ZOBACZ: Szefernaker: sondaże wskazują, że Polacy nie są zwolennikami wulgarnej dyskusji na ulicach

- Pandemia odzwierciedla się w języku na różne sposoby. Charakterystyczne dla polszczyzny jest przywiązanie do słowa korona i koronawirus. W innych językach nowe wyrazy tworzy się równie często od skrótu COVID, jak słynny już "covidiot", w plebiscycie "kowidiota". W polszczyźnie najważniejszy jest tu bardzo wieloznaczny wyraz +korona+, oznaczający świetlistą poświatę, która stała się podstawą metafory w nazwie wirusa (ang. corona) oraz królewski atrybut, który po angielsku nazywa się już inaczej – crown. Właśnie dlatego w słownictwie pandemii króluje u nas w przenośni i dosłownie korona i złożenia z tym wyrazem. Złożenia te są zresztą nietypowe, ponieważ zachowują końcówkę -a, naturalnym wzorem w językach słowiańskich jest złożenie z cząstką -o- - pisze Łaziński.

Jego zdaniem emocje społeczne odzwierciedlają się w nazwach wyrazicieli postaw. - Bardzo często zgłaszane są słowa "szur" i "foliarz" w odniesieniu do negacji pandemii a także poglądów politycznych. Liczne są zgłoszenia rzeczownika odimiennego "julka" (zapisuję małą literą jak nazwę pospolitą), oznaczającego młodą egzaltowaną aktywistkę. Pamiętajmy jednak, że bez tak pobłażliwie traktowanych "julek" nasz kraj wyglądałby dziś inaczej - podkreśla językoznawca.

Konflikt pokoleń

- "Oprócz polityki i pandemii zwróciły naszą uwagę następujące zgłoszenia i zjawiska. Przede wszystkim język młodzieży to wciąż język emocji. Optymistycznie brzmią wyrazy emocji pozytywnych: "baza", "srogo", "rel", "igła", "sztywniutko" - pisze Łaziński. Są też nowe pożegnania i powitania – znana z zeszłego roku "eluwina" czy stare "nara" (na razie) w nowej formie "naura" i "narua". Nierzadkie są nazwy osób, w tym wiele nazw kobiet.

- Uroczym derywatem jest "rzepiara" (osoba robiąca sobie selfie na polu kwitnacego rzepaku), na wzór zeszłorocznej "jesieniary", która i w tym roku ma sporo głosów. Inne nowe nazwy osobowe z oceną negatywną to m.in. "impostor". W plebiscycie na słowo młodzieży widać też konflikt, a przynajmniej kontakt pokoleń. Bardzo popularne jest w tym roku określenie "boomer" i "OK boomer". Za słowo potrzebne i celnie nazywające nienowe zjawisko, choć rzadko zgłaszane podoba mi się nazwa postawy życiowej "tozależyzm" (doceniam nazwę, ocena postawy nie jest jednoznaczna) - podsumował Łaziński.

ZOBACZ: Słowo Roku 2019. "Klimat", "LGBT", "feminatyw"

Plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku organizowany jest przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Zgłoszenia można przesyłać do 30 listopada za pośrednictwem formularza na stronie sjp.pwn.pl. Zwycięskie słowo wyłoni jury plebiscytu w składzie: Marek Łaziński, Ewa Kołodziejek, Anna Wileczek i Bartek Chaciński. Poznamy je na początku grudnia.