Koronawirus. Onkologia w czasie pandemii. Ogromny spadek liczby wykonywanych badań

Badanie polegało na porównaniu liczby udzielonych świadczeń onkologicznych w roku 2019 i 2020. Autorzy raportu zestawiali dane z okresu przed i po ogłoszeniu pandemii oraz porównywali skalę zjawiska w województwach różniących się pod względem liczby odnotowanych przypadków zakażeń wirusem SARS-CoV-2.

ZOBACZ: Zmarł 31-letni nauczyciel zakażony koronawirusem. "Trudno mówić o nim w czasie przeszłym"

Do badania wybrano 3 województwa:

– województwo z dużą liczbą potwierdzonych przypadków zakażeń (Śląsk - na 31 maja 2020 r. potwierdzonych 8256 przypadków zakażeń);

– województwo z małą liczbą przypadków zakażeń (Warmia i Mazury - na 31 maja 2020 r. potwierdzonych 179 przypadków zakażeń);

– województwo z dużą zapadalnością na nowotwory w kraju, a zarazem punkt odniesienia dla danych pozyskanych z dwóch pozostałych województwa wybranych ze względu na liczbę przypadków SARS-CoV-2 (Mazowsze - na 31 maja 2020 roku potwierdzonych 3581 przypadków zakażeń, drugie miejsce pod względem liczby zarejestrowanych nowych zachorowań na nowotwory złośliwe według ostatnich dostępnych danych).

Bazowano na informacjach raportowanych i gromadzonych przez NFZ.

Mniej mammografii i cytologii

Z analizy wynika, że po wejściu w życie obostrzeń związanych z pandemią nastąpił ogromny spadek liczby wykonywanych badań pod kątem profilaktyki raka piersi.

"W kwietniu i maju liczba badań we wszystkich analizowanych województwach spadła w porównaniu do roku 2019 o ponad 90 proc.. W woj. warmińsko-mazurskim, gdzie w maju odnotowano największy procentowy spadek liczby badań (99,5 pro/), wykonano ich zaledwie 14, podczas gdy w analogicznym miesiącu w 2019 roku było ich 2585 (…). Spadki widoczne były już w marcu, kiedy w połowie miesiąca wprowadzono ograniczenia związane z pandemią. Na Mazowszu liczba badań spadła wówczas o 23 proc., na Warmii i Mazurach o 48 proc., na Śląsku o 63 proc. Dane za okres kwietnia i maja są bardzo podobne dla wszystkich trzech województw. Spadki w kwietniu i maju (liczone łącznie) wyniosły na Mazowszu – 91 proc., na Śląsku – 94 proc., na Warmii i Mazurach - 97 proc." - czytamy.

ZOBACZ: Małopolska: 25-latce wycięli z brzucha guza, który ważył około 30 kilogramów

Profilaktyka raka piersi jest najbardziej dotkniętym przez skutki pandemii obszarem onkologii ze wszystkich analizowanych w tym projekcie.

Jeśli chodzi o profilaktykę raka szyjki macicy, już w marcu liczba badań spadła o ponad 60% we wszystkich trzech województwach. "W kwietniu i maju (łącznie) spadki sięgnęły już 85% na Warmii i Mazurach, 87% na Mazowszu, 90% na Śląsku" - wskazują autorzy raportu.

Spadek wystawianych kart DiLO

Spadła także liczba Kart Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego (wystawianych pacjentom z podejrzeniem choroby nowotworowej lub pacjentom z rozpoznaniem choroby).

W pierwszych miesiącach 2020 r. ich liczba rosła o kilka-kilkanaście procent we wszystkich trzech województwach (Warmia i Mazury - 7,5%, Śląsk - 12,9%, Mazowsze - 13,5%). "W marcu pojawiają się już jednak spadki sięgające 9-14%. W kwietniu spadek liczby wystawionych kart pogłębia się sięgając około 40% rok do roku we wszystkich trzech województwach" - czytamy.

ZOBACZ: Test oddechowy wykrywający nowotwory cechuje się już 80% skutecznością

Ta sytuacja swoje odzwierciedlenie w liczbie przeprowadzonych konsyliów lekarskich. Podczas gdy w pierwszych dwóch miesiącach 2020 r. ich liczba rosła we wszystkich trzech województwach, w kwietniu i maju (łącznie) na Mazowszu odbyło się o około jedną czwartą mniej niż w analogicznym okresie rok wcześniej (-26,2%).

Prawie połowa pacjentów trafiła lub trafi na pierwsze wizyty do onkologa, chirurga onkologicznego lub radioterapeuty później niż powinna. Z raportu wynika także, że pacjenci sami rezygnują z diagnostyki, zaś wielu z nich ma również utrudniony dostęp do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.