Ogłoszono laureatów Nagrody Nobla 2020 w dziedzinie medycyny
Harvey J. Alter, Michael Houghton i Charles M. Rice zdobywcami Narody Nobla z medycyny i fizjologii w 2020 r. za "odkrycie wirusa wywołującego zapalenie wątroby typu C". Przed ogłoszeniem nazwisk laureatów prof. Leszek Czupryniak, pytany, czy możliwe, że nagrodę może dostać któryś z zespołów pracujących nad szczepionką na koronawirusa, odparł: - Byłoby to przedwczesne.
Amerykanie Harvey J. Alter, Michael Houghton i Charles M. Rice zdobyli Nagrodę Nobla z fizjologii i medycyny 2020 za "odkrycie wirusa wywołującego zapalenie wątroby typu C".
ZOBACZ: Tak niesamowicie wygląda na filmie rozprzestrzenianie się wirusa HIV [FILM]
Przełomowe odkrycia tegorocznych noblistów doprowadziły do identyfikacji nowego wirusa - wirusa zapalenia wątroby typu C (HCV). Dzięki temu można było opracować badania diagnostyczne krwi i nowe, skuteczne leki, a liczba zachorowań na WZW typu C zaczęła szybko spadać.
Nadużywanie alkoholu, toksyny środowiskowe
Zapalenie wątroby (określane z grecka "hepatitis") jest najczęściej spowodowane infekcjami wirusowymi. Ważnymi przyczynami są także nadużywanie alkoholu, toksyny środowiskowe i choroby autoimmunologiczne.
Wirusowe zapalenie wątroby powoduje ponad milion zgonów rocznie na całym świecie, co czyni je globalnym problemem zdrowotnym na skalę porównywalną z zakażeniem wirusem HIV i gruźlicą. W latach 40. XX wieku stało się jasne, że istnieją dwa główne typy zakaźnego zapalenia wątroby: typ A i typ B. Wirusowe zapalenie wątroby typu A przenoszone jest przez zanieczyszczoną wodę lub żywność. To choroba o ostrym przebiegu, która zwykle nie pozostawia następstw.
Znacznie większe zagrożenie stanowi typ B, przenoszony przez krew i płyny ustrojowe. Może bowiem prowadzić do przewlekłej choroby, w przebiegu której często rozwija się marskość i rak wątroby. W dodatku przebieg HCV jest podstępny – przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo, zanim pojawią się poważne komplikacje - marskość i rak wątrobowokomórkowy. W latach 60. XX wieku Baruch Blumberg zidentyfikował wirusa zapalenia wątroby typu B, co doprowadziło do opracowania testów diagnostycznych oraz skutecznej szczepionki. Za to odkrycie Blumberg otrzymał w roku 1976 Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny.
Po raz pierwszy w historii chorobę można wyleczyć
Dzięki odkryciu tegorocznych laureatów Nagrody Nobla dostępne są obecnie bardzo czułe testy badające krew na obecność wirusa. Dzięki nim udało się niemal zupełnie wyeliminować poprzetoczeniowe zapalenia wątroby w wielu częściach świata. Odkrycie umożliwiło również szybki rozwój leków przeciwwirusowych, skierowanych przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu C.
Po raz pierwszy w historii chorobę można teraz wyleczyć, co daje nadzieję na wyeliminowanie wirusa zapalenia wątroby typu C ze światowej populacji. Aby to się udało, potrzebna będzie międzynarodowa współpraca dotycząca badań krwi i łatwiejszy dostęp do nowoczesnych leków antywirusowych na całym świecie.
ZOBACZ: Kilka godzin w szpitalnej poczekalni. Pacjent zmarł
Nagroda ma w tym roku szczególny wymiar ze względu na pandemię koronawirusa, która podkreśliła znaczenie jakie badania medyczne mają dla społeczeństw i gospodarek na całym świecie.
WIDEO: Ogłoszenie laureatów z dziedziny medycyny i fizjologii przez Komitet Noblowski
- Nie mamy w tej chwili żadnych klinicznych dowodów, że którakolwiek szczepionka rzeczywiście działa - powiedział w programie "Nowy Dzień" w Polsat News prof. Leszek Czupryniak z kliniki diabetologii i chorób wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Warszawie.
ZOBACZ: Tak niesamowicie wygląda na filmie rozprzestrzenianie się wirusa HIV [FILM]
Prof. Czupryniak mówił, że przyznanie nagrody Nobla któremuś z zespołów pracujących nad szczepionką na koronawirusa byłaby "tak na zachętę". - To byłaby kontynuacja, tak jak żartowano z pokojowej nagrody Nobla dla prezydenta Obamy - zauważył.
- Byłoby to przedwczesne - podkreślał prof. Czupryniak.
WIDEO: Prof. Leszek Czupryniak w Polsat News o nagrodach Nobla z medycyny
Prof. Leszek Czupryniak nie wykluczał, że za rok, kiedy skuteczne szczepionka powstanie, to zespół, który ją opracuje, będzie miał duże szanse na nagrodę Nobla.
- To jest trudna nagroda, bo się ją zwykle dostaje po ćwierć wieku pracy nad danym zagadnieniem - zauważył naukowiec.
Insulina nagrodzona po 1,5 roku
Przypomniał, że najszybciej przyznana nagroda Nobla w dziedzinie medycyny została wręczona w 1923 r., gdy przyznano ją za odkrycie insuliny. - To się stało półtora roku po jej odkryciu - dodał.
Jego zdaniem wynalezienie szczepionki na koronawirusa miałoby podobny efekt, "bo byłoby przełomem i spowodowało skuteczne zapobieżenie chorobie". Twórcy szczepionki mogą liczyć, zdaniem profesora, na nagrodę za rok lub dwa.
Prof. Czupryniak zauważył, że większość nagród Nobla dotyczyło nauk podstawowych, badań prowadzonych w laboratoriach. - Które oczywiście mają przełożenie na medycynę kliniczną, ale nie badacze, którzy prowadzą badania na ludziach dostają nagrody - mówił odnosząc się do spekulacji, że tegoroczna nagroda zostanie przyznana genetykom.
"Genetyka jest potężną bronią"
- Genetyka jest potężną bronią i cały czas źródłem wielu tajemnic - mówił prof. Leszek Czupryniak. - Jednego możemy być niestety pewni, Polak tej nagrody nie dostanie. Taka jest smutna prawda - mówił przed ogłoszeniem laureatów.
ZOBACZ: Wspólna operacja Religi i Zembali. "Byłem wzruszony, że historia zatoczyła koło"
W 2019 r. nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii otrzymali Brytyjczyk Peter J. Ratcliff i dwóch Amerykanów - William G. Kaelin Jr. i Gregg L. Semenza za odkrycie procesów wyczuwania przez komórki stężenia tlenu w środowisku i adaptowania się do jego zmian. Naukowcy zidentyfikowali maszynerię molekularną, która reguluje aktywność genów w odpowiedzi na różne poziomy tlenu.
Prestiżowa nagroda obejmuje złoty medal i nagrodę pieniężną - którą podzielą się tegoroczni laureaci - w wysokości 10 mln koron szwedzkich (950 tys. euro, czyli 4,29 mln zł).
Czytaj więcej