Szczyt UE. Nowa propozycja szefa Rady Europejskiej. Wiemy, co zawiera
Fundusz odbudowy opiewający na 750 mld euro, ale 390 mld euro zamiast 500 w dotacjach - taką propozycję przekazał liderom szef Rady Europejskiej Charles Michel. Są cięcia w rolnictwie, wydatkach na transformację energetyczną oraz w funduszach na spójność.
Dokument, utrzymuje powiązanie praworządności z dostępem do funduszy UE. Zapisy nie zostały zmienione, ale mechanizm jest słabszy, niż proponowała Komisja Europejska.
ZOBACZ: Morawiecki na szczycie UE: nie zgodzimy się na ogólną klauzulę ws. praworządności
Chodzi o system głosowania ws. uruchomienia ewentualnych sankcji wobec krajów, gdzie problemy w obszarze praworządności mogłyby zagrażać wykonaniu budżetu UE. KE chciała tzw. odwróconej większości kwalifikowanej w Radzie UE, co znaczy, że do zablokowania decyzji potrzeba byłoby zebrania większości krajów UE. Michel zaproponował, aby to do decyzji o sankcjach konieczne było zebranie większości stolic, co sprawia, że byłoby to trudniejsze.
Propozycje szefa RE
W najnowszej propozycji Michel dodał jednak zapis, że procedura uruchomienia ewentualnych sankcji powinna być "zgodna z zasadami obiektywizmu, niedyskryminacji i równego traktowania państw członkowskich oraz powinna być prowadzony w sposób bezstronny i oparty na dowodach".
Projekt szefa Rady Europejskiej zakłada, że w funduszu odbudowy 390 mld euro będzie miało formę dotacji, a 360 mld euro - pożyczek. Taka zmiana proporcji z proponowanych początkowo przez KE 500 mld euro grantów i 250 mld euro pożyczek musiała pociągnąć za sobą cięcia w wielu obszarach.
ZOBACZ: Szczyt Unii Europejskiej. Seria spotkań premiera Morawieckiego
I tak wydatki na rolnictwo zostaną zmniejszone o połowę do 7,5 mld euro, w programie badań i innowacji Horyzont środki się skurczą z 13,5 do 5 mld euro, a na program inwestycyjny InvestEU zamiast proponowanych 30,3 będzie 2,1 mld euro.
Niewielkie zmniejszenie dotknie za to świeże (dodane w funduszu odbudowy) środki na politykę spójności. Koperta ta zostanie zmniejszona dla wszystkich państw członkowskich z 50 do 47,5 mld euro.
Szef Rady Europejskiej radykalnie za to zmniejszył dodatkowe środki na Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Zamiast 30 mld euro w funduszu odbudowy będą one wynosić 10 mld euro. To duża strata dla Polski, bo nasz kraj ma być największym odbiorcą tych pieniędzy.
1,5 godziny na zapoznanie się z projektem
Mechanizm sprawiedliwej transformacji (Fundusz będzie jego częścią) ma być finansowym ramieniem Europejskiego Zielonego Ładu. W założeniu KE ma to być dźwignią dla pozyskania ogromnych środków finansowych, aby wesprzeć przemiany na drodze do neutralności klimatycznej Unii Europejskiej. Pieniądze mają być kierowane do regionów najbardziej dotkniętych transformacją.
W najnowszej propozycji Michel wykreślił zdanie o konieczności zadeklarowania przez każdy kraj zobowiązania do neutralności klimatycznej w celu uzyskania dostępu do środków na transformację. Takim zapisom przeciwna była Polska, która nie zadeklarowała na szczycie grudniu ubiegłego roku, że w 2050 r. osiągnie neutralność klimatyczną.
ZOBACZ: Morawiecki na szczycie UE. Fundusz odbudowy bez ustępstw ws. klimatu i praworządności
Propozycja Michela zakłada, że 70 proc. grantów z funduszu odbudowy zostanie przyznanych w latach 2021 i 2022, pozostałe 30 proc. do końca 2023 r. Nie ma za to żadnych zmian w dotyczących budżetu UE na lata 2021-2027. Ma on wynosić 1,074 mld euro, czyli tyle ile zakładano przed szczytem.
Szef Rady Europejskiej po rozesłaniu projektu dał liderom 1,5 godziny na zapoznanie się z nim. Następnie ma się zacząć kolacja, na której będą dalej toczyły się rozmowy.
Propozycja Michela zakłada też, że rządy muszą wydać 30 proc. pieniędzy z funduszu odbudowy na cele związane z walką ze zmianami klimatu.
Czytaj więcej