Zwolnienie z ZUS, zasiłek chorobowy. Przyjęto "tarczę antykryzysową"
W nocy z piątku na sobotę posłowie przyjęli projekty ustaw z "tarczy antykryzyswowej": ustawę rozszerzającą kompetencje PFR dot. wsparcia przedsiębiorców w związku z epidemią koronawirusa, ustawę wprowadzającą zmiany w 14 "zdrowotnych" regulacjach, by skuteczniej walczyć z COVID-19 oraz ustawę wspierającą firmy w związku z epidemią koronawirusa. Posiedzenie Sejmu zakończyło się o 6:20 w sobotę.
Sejm w nocy z piątku na sobotę uchwalił ustawę rozszerzającą kompetencje Polskiego Funduszu Rozwoju, tak by mógł sprawniej wspierać przedsiębiorców w związku z epidemią koronawirusa. To jedna z ustaw należących do tarczy antykryzysowej.
Chodzi o nowelę ustawy o systemie instytucji rozwoju przygotowaną przez Ministerstwo Rozwoju.
Za uchwaleniem ustawy głosowało 426 posłów, trzech było przeciw, a 22 wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa trafi pod obrady Senatu.
Poprawki opozycji bez większości głosów
Posłowie opozycji zaproponowali do nowelizacji ok. 20 poprawek lecz żadna nie zdobyła większości. Proponowali oni m.in., by PFR mógł np. nabywać udziały i tworzyć podmioty lecznicze niezbędne dla bezpieczeństwa epidemiologicznego państwa; udzielać wsparcia finansowego, poręczeń, gwarancji dla podmiotów z sektora rolniczego.
Ustawa zakłada rozszerzenie możliwości finansowania i zakresu działania PFR, tak by Rada Ministrów mogła mu powierzyć realizację programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego.
ZOBACZ: Zgorzelski: tarcza antykryzysowa jest tekturowa, a powinna być tytanowa
Nowe przepisy usuwają także inne ograniczenia wynikające z dotychczasowych przepisów, np. przez dopuszczenie udzielania finansowania przedsiębiorcom nie tylko w formie obejmowania akcji lub udziałów (czyli nowo wyemitowanych), ale także przez ich nabycie (tj. z obecnego kapitału zakładowego). Według MR temu samemu celowi służy wyodrębnienie przepisów o udzielaniu za pośrednictwem PFR pomocy publicznej.
Wsparcie dla małych firm i przedsiębiorców
Sejm przyjął w sobotę nad ranem również ustawę wspierającą firmy w związku z epidemią koronawirusa. Zwalnia ona mikrofirmy i samozatrudnionych z płacenia ZUS przez 3 miesiące, przewiduje także wypłacanie świadczenia postojowego.
Za ustawą głosowało 343 posłów, przeciw było 73, od głosu wstrzymało się 19. Wcześniej spośród zgłoszonych do projektu poprawek Sejm przyjął te zgłoszone przez PiS oraz jedną z propozycji Lewicy.
Przed ostatecznym głosowaniem premier Mateusz Morawiecki oświadczył, że liczy się każda godzina i zaapelował do marszałka Senatu, by zwołał posiedzenie izby jeszcze w sobotę. Od szybkości uchwalenia rządowej tarczy zależy, ile przedsiębiorstw będzie w stanie ocalić swój dorobek - mówił Morawiecki. Pomoc idzie w setki miliardów złotych w realnych pieniądzach - dodał.
W ustawie zawarto m.in. zwolnienie ze składek na ZUS przez 3 miesiące dla pracujących w mikrofirmach zatrudniających do 9 osób, założonych przed 1 lutego 2020, a także osób samozatrudnionych o przychodzie poniżej 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia, zarejestrowanych przed 1 lutego 2020 r.
Świadczenie postojowe
Przewiduje się także wypłacanie świadczenia postojowego w kwocie do około 2 tys. zł - dla zleceniobiorców (umowa zlecenia, agencyjna, o dzieło) i samozatrudnionych, a także dofinansowanie wynagrodzeń pracowników - do wysokości 40 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia i uelastycznienie czasu pracy - dla firm w kłopotach.
Inne proponowane zmiany to m.in. czasowe zniesienie opłaty prolongacyjnej przy odraczaniu lub rozkładaniu na raty należności skarbowych i składkowych (ZUS), umożliwienie odliczenia od dochodu (przychodu) darowizn przekazanych na walkę z koronawirusem, umożliwienie sklepom - w niedziele objętych zakazem handlu - przyjmowania towaru, rozładowywania go oraz wykładania na półki, obniżenie o 90 proc. czynszów najemców lokali i tzw. wysp w galeriach handlowych, dopóki obiekty te mają zakaz normalnego funkcjonowania.
ZOBACZ: "Będą uwzględniane uwagi opozycji". Prezydent o pomocy dla przedsiębiorców
Uchwalone przepisy dotyczą również przedłużenia legalnego pobytu i zezwoleń na pracę dla obcokrajowców oraz umożliwienia gminom odstąpienia od pobierania podatku od nieruchomości od firm, które przez epidemię koronawirusa utraciły płynność finansową.
Sejm wprowadził do ustawy szereg poprawek, zgłoszonych przez PiS. Pozwalają one m.in. na wydatkowanie pieniędzy na walkę z koronawirusem z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, zachowanie prawa do świadczeń zdrowotnych osobie zwolnionej na mocy specustawy z opłacania składek i rekompensowanie ich NFZ z budżetu.
Akceptację Sejmu uzyskała poprawka Lewicy, która umożliwi rządowi w rozporządzeniu przedłużenie terminu na wniesienie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Zgodnie z ustawą, opłatę za 2020 rok ma się wnieść do 30 czerwca 2020 roku.
Regulacja 14 "zdrowotnych" ustaw
Uchwalono także ustawę wprowadzającą zmiany w zakresie systemu ochrony zdrowia związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Regulacja dotyczy 14 "zdrowotnych" ustaw.
Za głosowało 418 posłów, przeciw było 16, a 19 wstrzymało się od głosu.
Ustawa, która była przedłożeniem rządowym, wprowadza zmiany w ustawach: o Państwowej Inspekcji Sanitarnej; o zawodach lekarza i lekarza dentysty; o publicznej służbie krwi; o diagnostyce laboratoryjnej; Prawo farmaceutyczne; o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów; o Państwowym Ratownictwie Medycznym; o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz o zawodach pielęgniarki i położnej.
ZOBACZ: Deloitte: Tarcza antykryzysowa w niewielkim stopniu odnosi się do dużych firm
Zmiany dotyczą też innych ustaw m.in. o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia; o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw; o Agencji Badań Medycznych oraz o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.
Ustawa zakłada, że państwowy wojewódzki inspektor sanitarny mógł wydawać powiatowym inspektorom, mającym siedzibę na obszarze jego działania, polecenia realizacji dodatkowych zadań lub podjęcia określonych czynności, w przypadku, gdy właściwy powiatowy inspektor sanitarny, ze względu na brak zasobów, nie będzie mógł ich wykonać.
Zmiany w ustawach m.in. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, o diagnostyce laboratoryjnej, Prawo farmaceutyczne, o zawodzie fizjoterapeuty, czy o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia mają umożliwić przesuwanie rozmaitych terminów.
Chodzi np. o możliwość zmiany terminów m.in. rozpoczęcia postępowania kwalifikacyjnego na specjalizację w zawodach medycznych oraz terminów składania wniosków na te postępowania; składania wniosków na państwowe egzaminy medyczne w zawodach medycznych czy przeprowadzenia państwowych egzaminów medycznych.
Ustawa przewiduje ponadto m.in. możliwość skierowania lekarza stażysty, jak również lekarza odbywającego szkolenie specjalizacyjne do wykonywania zadań przy zwalczaniu epidemii, przy czym wykonywane zadania mają być dostosowane do umiejętności lekarza.
Wprowadzone ma być też np. zwolnienie lekarza z obowiązku odbycia jednego, ostatniego kursu w trakcie szkolenia specjalizacyjnego, jeżeli odbycie tego kursu jest niemożliwe w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, a do jego odbycia koniecznym byłoby przedłużenie specjalizacji o okres przekraczający trzy miesiące.
Zmiany w ustawie o publicznej służbie krwi zakładają, że w określonych sytuacjach kierownik jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi może zdecydować, iż pewne czynności, związane z kwalifikacją dawców do pobrania krwi, będą mogły wykonywać pielęgniarki i położne, spełniające określone wymagania.
Takie rozwiązanie - jak wskazano - jest konieczne, bo lekarze pracujący w jednostkach organizacyjnych publicznej służby krwi albo znajdują się w grupie wysokiego ryzyka zarażenia się chorobą zakaźną (osoby 60+) albo też np. z uwagi na zwiększoną zachorowalność, ich pomoc niezbędna jest w innych podmiotach leczniczych w związku z brakami kadrowymi w grupie zawodowej lekarzy.
Zmiany zakładają umożliwienie wystawiania tzw. recepty farmaceutycznej zawsze w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta (a nie tylko nagłego - jak obecnie) oraz recepty pro auctore (dla osoby wystawiającej) i pro familiae (dla małżonka, wstępnego, zstępnego lub rodzeństwa osoby wystawiającej).
Izolacja w warunkach domowych
Ustawa zakłada też m.in. szereg zmian dotyczących uszczegółowienia przepisów w zakresie obowiązkowej hospitalizacji, izolacji, w tym izolacji w warunkach domowych i kwarantanny. Wynikają one z dotychczasowych doświadczeń w walce z COVID19.
Wprowadzona została dodatkowa instytucja - izolacji w warunkach domowych, która może być zastosowana przez władze publiczne w przypadku osób o lekkim przebiegu choroby, który nie uzasadnia bezwzględnej hospitalizacji ze względów medycznych.
Zmiany mają umożliwić skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii. Zgodnie ze zgłoszoną autopoprawką wyłączeni spod skierowania do pracy będą m.in. osoby wychowujące dziecko w wieku do 14 lat, osoby samotnie wychowujące dziecko w wieku do 18 lat oraz osoby wychowujące dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Przesądzono, że w przypadku, gdy dziecko w wieku powyżej 14 lat jest wychowywane przez dwoje osób, którym przysługuje władza rodzicielska, do pracy przy zwalczaniu epidemii może zostać skierowana wyłącznie jedna z nich.
ZOBACZ: Kiedy skończy się epidemia koronowirusa? Ważne słowa ministra zdrowia
Zmiany mają umożliwić kierownikom wszystkich podmiotów leczniczych udzielających świadczeń opieki zdrowotnej całodobowo wykorzystanie przy organizacji pracy zatrudnianych pracowników wykonujących zawody medyczne instytucji dyżuru medycznego oraz tzw. klauzuli opt-out, czyli dobrowolnej zgody pracownika na wykonywanie pracy w wymiarze przekraczającym przeciętnie 48 godzin na tydzień.
Z uwagi na zwiększone ryzyko objęcia kwarantanną pielęgniarek i położnych aktualnie udzielających świadczeń zdrowotnych oraz biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia odpowiedniej liczby pielęgniarek i położnych, w projektodawcy uznali, że niezbędne jest umożliwienie powrotu do czynnego wykonywania zawodu przez pielęgniarki lub położne, posiadające co najmniej 5-letnią przerwę w jego wykonywaniu w trybie uproszczonym, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo w razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej.
Zmiany mają ponadto umożliwić m.in. wykonywanie dodatkowej - ponadwymiarowej (w ramach dyżuru medycznego) - pracy w podmiotach leczniczych, ubezpieczonym będącym pracownikami wykonującymi zawód medyczny, w godzinach innych niż normalne godziny pracy tych pracowników oraz innych niż te, w których są one zwolnione od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem.
Zmiany przewidują zatrudnienie osoby wykonującej zawód medyczny w podmiocie leczniczym w okresie objęcia jej obowiązkową kwarantanną w ramach pracy zdalnej - bez ryzyka utraty dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Zasiłek chorobowy
Zmiany mają też umożliwić uzyskanie zasiłku chorobowego, którego miesięczny wymiar wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku obliczonej na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ubezpieczonemu wykonującemu zawód medyczny zatrudnionemu w podmiocie leczniczym, w okresie podlegania obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych, wynikających z pozostawania w styczności z osobami chorymi z powodu COVID-19 w związku wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym.
Uznano, że niezbędnym elementem przeciwdziałania rozprzestrzeniania się koronawirusa i leczenia zakażonych pacjentów jest konieczność możliwie pilnego dostosowania infrastruktury ochrony zdrowia do aktualnych potrzeb. Zdecydowano więc o konieczności uproszczenia i przyśpieszenia procedur temu służących - m.in. procesu przygotowania tzw. programu inwestycji.
Posłowie wprowadzili poprawki dotyczące m.in. zmian planu finansowego NFZ. Wprowadzono też przepis mówiący, że minister zdrowia może określić w drodze rozporządzenia standardy w zakresie ograniczeń udzielania świadczeń pacjentom innym niż z podejrzeniem czy zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, przez osoby wykonujące zawód medyczny mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem.
W celu zapewnienia skuteczności działań związanych z zapobieganiem szerzenia się chorób zakaźnych, w tym COVID-19, za niestosowanie się do zakazów, nakazów i ograniczeń wprowadzono kary pieniężne w wysokości od 5 tys. do 30 tys. w zależności o rodzaju czynu.
Rada Dialogu Społecznego
Zgodnie z innymi przyjętymi poprawkami, autorstwa PiS (nr 180 i 200) premier będzie mógł w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii odwoływać członków Rady Dialogu Społecznego będących przedstawicielami strony pracowników, strony pracodawców i strony rządowej na wniosek tych organizacji lub bez wniosków.
Jednym z powodów odwołania członka RDS przez premiera może być fakt współpracy z PRL-owskimi służbami specjalnymi (w przypadki fałszywego oświadczenia lustracyjnego członkostwo automatycznie wygasa). Innym powodem może być "sprzeniewierzenie się działaniom Rady" i doprowadzenie do "braku możliwości prowadzenia przejrzystego, merytorycznego i regularnego dialogu".
Pięć filarów
Tzw. tarcza antykryzysowa opiera się na pięciu filarach. Tworzą je: obrona przed utratą miejsc pracy, wsparcie dla służby zdrowia, bezpieczeństwo systemu finansowego, wsparcie dla przedsiębiorców i inwestycji publicznych. W realizację pakietu będą zaangażowane takie instytucje jak m.in. Polski Fundusz Rozwoju i Agencja Rozwoju Przemysłu. Pakiet jest odpowiedzią rządu na kryzys wywołany panującą epidemią koronawirusa.
Tarcza to zestaw kilku projektów ustaw przygotowanych m.in. przez resort rozwoju, finansów i Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Według rządu jej wartość to co najmniej 10 proc. polskiego PKB.
