"Zmiany niezgodne z prawem UE" vs. "zwycięstwo rządu". Politycy o wyroku TSUE

"To nie jest ciepła woda w kranie". Prezydent po expose premiera

Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł we wtorek, że Sąd Najwyższy ma badać niezależność nowej Izby Dyscyplinarnej SN, by ustalić, czy może ona rozpoznawać spory dotyczące przejścia sędziów Sądu Najwyższego w stan spoczynku. Trybunał podkreślił w wyroku, że nie może być tak, że spory dotyczące stosowania prawa Unii mogą należeć do wyłącznej kompetencji sądu (organu), który nie jest uznawany za niezawisły i bezstronny. Członkowie Izby Dyscyplinarnej wskazywani są przez Krajową Radę Sądownictwa.

Zgodnie z wyrokiem TSUE jeśli Sąd Najwyższy uznałby, że Izbie Dyscyplinarnej brak niezależności i bezstronności, mógłby przestać stosować przepisy, na mocy których to właśnie do tego organu należy rozpoznawanie sporów dotyczących przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego.

TSUE zaznaczył, że Krajowa Rada Sądownictwa, która składa wnioski z rekomendacją do prezydenta o powołanie na stanowisko sędziego, może robić to w sposób obiektywny, jednak tylko pod warunkiem, że będzie wystarczająco niezależna od władzy ustawodawczej i wykonawczej oraz od samego prezydenta. 

ZOBACZ: "Nie zgodzimy się na stosowanie podwójnych standardów". Premier o wyroku TSUE ws. KRS

"Kolejne kostki tego domina"

Komentując wyrok TSUE posłanka KO Kamila Gasiuk-Pihowicz powiedziała, że pokazuje on, iż zmiany wprowadzane w polskim sądownictwie przez polityków PiS są niezgodne z unijnymi traktatami. - Przypomnę, że mówię tutaj o skutecznej ochronie sądowej art. 19 Traktatu o UE oraz art.47 Karty Praw Podstawowych – zaznaczyła.

TSUE bardzo jasno stwierdził – dodała - że są wątpliwości prawne dotyczące tego, czy sposób powoływania Krajowej Rady Sądownictwa jest zgodny z unijnym prawem. Zaznaczyła, że Trybunał ostateczne rozstrzygnięcie w tym zakresie pozostawił Sądowi Najwyższemu. Dodała, że przed SN stoi teraz wyzwanie – podjęcie uchwały rozstrzygającej m.in. tę kwestię.

Równocześnie Gasiuk-Pihowicz zauważyła, że jeśli SN stwierdzi, że KRS została powołana niezgodnie z prawem unijnym, to "pozostanie ta lawina prawna, którą spowodowali politycy PiS a mianowicie, że każdy sędzia wybrany przez KRS będzie wybrany z wadą prawną, a w konsekwencji każdy jego wyrok wydany również z wadą prawną".

- Mamy w tym momencie kolejne kostki tego domina, które lecą. Będziemy mieli uchwałę SN. Zobaczymy co ona stwierdzi – dodała.

ZOBACZ: Węgierska minister sprawiedliwości: fińska propozycja budżetu UE nie do przyjęcia

"Żaden kraj nie otrzymał ostatnio takiej reprymendy"

Grzegorz Schetyna powiedział z kolei, że można go uznać, za podważenie legalności Krajowej Rady Sądownictwa. - To też 498 sędziów wybranych w sądach powszechnych, kilkudziesięciu w Sądzie Najwyższym, w sądach administracyjnych. To są tysiące wydanych orzeczeń. To uderzenie w decyzje PiS, większości rządowej, dotyczącą nieprawidłowego wybrania KRS. To będzie kosztowne – ocenił.

Lider PO podkreślił też wagę wyroku. - To jest to bardzo poważna decyzja. Żaden kraj nie otrzymał w ciągu ostatnich lat takiej reprymendy i trzeba z tego wyciągnąć wniosek - ocenił.

Dodał, że czekał na odniesienie się premiera do tej sprawy w wygłoszonym we wtorek expose. - Czekałem na informację premiera o tej sprawie, bo ona jest najbardziej żywa. Trzeba powiedzieć w jaki sposób (politycy PiS – red.) odstąpią od upolitycznienia sądów i zagwarantują niezawisłość sędziowską – powiedział Schetyna.

Jego zdaniem, politycy PiS muszą się odnieść do wyroku TSUE. Na razie - jak przekonywał Schetyna – próbują oni minimalizować znaczenie wyroku TSUE.

"To są kwestie skomplikowane"

Prezydent Andrzej Duda stwierdził, że orzeczenie jest znamienne. - Fragment, w którym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej mówi o tym, że Sąd Najwyższy sam powinien rozstrzygnąć te kwestię, w których zadał pytania prejudycjalne, to - moim zdaniem - jasno się można w tym dopatrzeć w jakimś sensie ukrytego stanowiska - ocenił.

- Te sprawy, o które Sąd Najwyższy zadał pytania, czy niektórzy sędziowie Sądu Najwyższego - to tak naprawdę są kwestie, które są kwestiami politycznymi, które powinny zostać rozstrzygnięte w naszym kraju i że kwestie polskiej, wewnętrznej polityki, zwłaszcza jeżeli chodzi o kwestie funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, Trybunał europejski wtrącał się nie będzie i nie będzie ich za Polaków przesądzał, bo to są kwestie skomplikowane, związane z pewną naturą także i procesów, które przebiegają w naszym kraju od 30 lat - mówił Duda.

Prezydent powiedział, że Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego, której "umocowanie podważane jest przez niektórych sędziów SN" ma wprowadzać "nowe, uczciwe standardy do funkcjonowania polskiego wymiaru sprawiedliwości". - Być może - jak widać tak jest - że są takie środowiska wśród polskich prawników, które boją się faktycznie niezależnej Izby Dyscyplinarnej - ocenił.

Duda wyraził przekonanie, że Izba Dyscyplinarna SN została ukształtowana w taki sposób, aby była w jak najwyższym stopniu niezależna, niepodatna na wszelkiego rodzaju wpływy, także polityczne. - Proszę zwrócić uwagę także i na te elementy, które przede wszystkim uniezależniają ją od wpływów środowiskowych, na wielką niezależność tej Izby w samym SN, jej niezależność choćby od I prezesa SN w wielu aspektach, bo to daje właśnie tej Izbie prawdziwą niezależność, niezależność także na wpływy wewnątrzkorporacyjne, które tak naprawdę w największym stopniu do tej pory uniemożliwiały uczciwe rozstrzyganie spraw dyscyplinarnych i piętnowanie nieetycznych zachowań - mówił.

- Przypomnę chociażby tzw. aferę korupcyjną w SN, o której tak wiele mówiło się w 2014 r., gdzie do dzisiaj można przeczytać stenogramy z rozmów, które państwo sędziowie prowadzili telefonicznie, a które zostały nagrane przez CBA, gdzie zachowania - delikatnie mówiąc - nieetyczne, czy wręcz korupcyjne są ewidentne, a nie zostały z tego wyciągnięte żadne konsekwencje. Dlaczego? Właśnie dlatego, że odpowiedzialności dyscyplinarnej przed powstaniem Izby Dyscyplinarnej w SN de facto nie było. Ona była po prostu iluzoryczna - ocenił Duda.

ZOBACZ: Więcej na klimat, dla młodzieży i firm. Jest porozumienie ws. unijnego budżetu

"TSUE umywa ręce"

Rzecznik rządu komentując wyrok oświadczył, że "Polska od początku mówiła, że TSUE nie jest uprawniony do oceny krajowych systemów wymiaru sprawiedliwości". - Dzisiejszy wyrok potwierdza, że sam Trybunał w Luksemburgu też ma takie wątpliwości - powiedział. - Wbrew oczekiwaniom sądu zadającego pytania prejudycjalne (Sądu Najwyższego - red.) TSUE nie odpowiedział, że Izba Dyscyplinarna czy KRS są niezgodne z prawem UE. Odrzucił tym samym opinię rzecznika generalnego z sierpnia tego roku - wskazał Piotr Müller.

Jak dodał, celem pytań prawnych Sądu Najwyższego była "delegalizacja Izby Dyscyplinarnej, delegalizacja KRS". - Dzisiejszy wyrok do niczego takiego nie prowadzi. To porażka autorów pytań prejudycjalnych i zwycięstwo rządu RP - Polska od początku przedstawiała stanowisko, zgodnie z którym Trybunał nie może samodzielnie określać jak ma funkcjonować krajowy wymiar sprawiedliwości - podkreślił rzecznik rządu.

- TSUE umywa ręce od tej sprawy, bo zdaje sobie sprawę że jego kompetencje mogłyby być kwestionowane - dodał Müller.

Rzecznik rządu zwrócił też uwagę, że TSUE - wbrew oczekiwaniom części opozycji - nie stwierdził, aby którykolwiek przepis polskiego prawa naruszał prawo UE. - TSUE pozostawił sprawę do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu. Warto jednak przy tym pamiętać, że Sąd Najwyższy jest związany przede wszystkim przepisami polskiej konstytucji, ustaw i wyrokami Trybunału Konstytucyjnego - powiedział Müller.

- Wyrok nie ma skutku ogólnego - nie pociąga za sobą konieczności zmiany przepisów polskiego prawa. To najważniejsza informacja zwłaszcza dla osób, które oczekiwały że Polska będzie musiała zmienić swoje ustawy. Dzisiejszy wyrok nie nakłada takiego obowiązku - dodał rzecznik rządu.

WIDEO - "Raport". Ośrodek reprodukcji człowieka na Ukrainie. To tam rodzą się tysiące dzieci "na zamówienie"