Kto zasiada w TK? Niebawem 13 z 15 sędziów może być z rekomendacji PiS
Trybunał Konstytucyjny liczy 15 sędziów. Są oni wybierani indywidualnie przez Sejm na 9-letnią kadencję spośród osób "wyróżniających się wiedzą prawniczą". Spośród sędziów w obecnym składzie Trybunału 10 zostało wybranych z rekomendacji PiS, a 5 - PO, PSL i SLD. 3 grudnia kończą się kadencje trzech z nich. Ich miejsce mogą zająć zgłoszeni w poniedziałek przez PiS kandydaci.
Mucha: "odkrycie towarzyskie", czyli pani Przyłębska, wydaje takie orzeczenia, jakie sobie życzy PiS
Podstawowym zadaniem TK jest sądowa kontrola konstytucyjności prawa: kontrolowanie zgodności norm prawnych z Konstytucją i niektórymi umowami międzynarodowymi.
Trybunał Konstytucyjny jest odrębnym od sądów, samodzielnym organem konstytucyjnym. Jego ustrój, funkcjonowanie, sposób powoływania sędziów oraz status prawny orzeczeń sprawiają, że jest on całkowicie niezależny od innych organów władzy sądowniczej, takich jak Sąd Najwyższy i Naczelny Sąd Administracyjny. Pozostaje także poza systemem Krajowej Rady Sądownictwa.
Organami Trybunału Konstytucyjnego są Prezes oraz Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK. Prezesem jest obecnie Julia Przyłębska.
Docelowo - sędziowie wybrani przez 2-3 parlamenty
Trybunał składa się z 15 sędziów, wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Ponowny wybór na to stanowisko jest niedopuszczalny. Sędziowie Trybunału są nieusuwalni, przysługuje im także immunitet i nietykalność
Sędzią Trybunału może być osoba, która posiada kwalifikacje wymagane do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego lub sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego (m.in. warunek co najmniej 10-letniego stażu pracy na stanowisku sędziego, prokuratora albo wykonywania przez co najmniej 10 lat zawodu adwokata, radcy prawnego lub notariusza). Konstytucja nie ustanawia innych wymagań dotyczących sędziów, takich jak minimalny wiek czy też sprawowanie mandatów i urzędów w ramach pozostałych władz.
Prezesa i wiceprezesa Trybunału powołuje prezydent RP spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK.
Powoływanie sędziów na 9-letnią kadencję w Trybunale ma sprawiać, że jego skład nie będzie wynikiem decyzji Sejmu tylko jednej kadencji. W składzie Trybunału mają się docelowo znajdować sędziowie wybrani przez dwa lub trzy kolejne parlamenty, co ma sprzyjać apolityczności TK.
ZOBACZ TEŻ: Spotkania Kaczyńskiego z Przyłębską. PO-KO: to dyskwalifikuje ją jako szefa TK
Kryzys wokół TK
W czerwcu 2015 Sejm VII kadencji (za koalicji PO-PSL) uchwalił nową ustawę o Trybunale Konstytucyjnym normującą m.in. wybór przez Sejm tej kadencji następców wszystkich sędziów TK, których kadencja upływała w 2015 roku. Sejm dokonał wyboru pięciu sędziów na 102. posiedzeniu w dniu 8 października, a Sejm VIII (rządy PiS)k adencji kolejnych pięciu na 3. posiedzeniu 2 grudnia 2015 r. To wywołało kryzys w funkcjonowaniu sądu konstytucyjnego.
Od listopada 2015 r. do grudnia 2016 r. uchwalono sześć tzw. ustaw naprawczych Trybunału Konstytucyjnego przygotowanych przez Prawo i Sprawiedliwość. 20 grudnia 2016 r. p.o. prezesa TK Julia Przyłębska włączyła do orzekania trzech sędziów wybranych przez Sejm VIII kadencji na miejsca obsadzone przez Sejm VII kadencji.
Obecnie 10 spośród 15 sędziów TK zostało wybranych z rekomendacji Prawa i Sprawiedliwości. W grudniu 2015 r. zaprzysiężeni zostali Julia Przyłębska, Piotr Pszczółkowski (były poseł PiS) i dr hab. Mariusz Muszyński.
W 2016 roku do składu sędziów TK dołączyli dr hab. Zbigniew Jędrzejewski i dr hab. Michał Warciński (były prezes Biura Analiz Sejmowych).
Dr hab. Grzegorz Jędrejek, dr Andrzej Zielonacki i dr hab. Justyn Piskorski zostali zaprzysiężeni na sędziów TK w 2017 roku. Dziewiątym sędzią z rekomendacji PiS (od 2018 r.) jest dr hab. Jarosław Wyrembak, a dziesiątym - dr Wojciech Sych.
ZOBACZ TEŻ: Sędzia chwalony przez PiS wylosowany do sprawy Ziobry
Piotrowicz, Pawłowicz, Chojna-Duch
Pozostali sędziowie TK zostali zgłoszeni przez ugrupowania opozycyjne wobec PiS. 3 grudnia 2010 r. swoją kadencję rozpoczęli Stanisław Rymar, prof. Piotr Tuleja (obaj zgłoszeni przez PO) i prof. Marek Zubik (zgłoszony przez PO-PSL i posła niezrzeszonego).
W styczniu 2011 r. zaprzysiężona została zgłoszona przez PO prof. Małgorzata Pyziak-Szafnicka. W 2012 r. Sejm wybrał na sędziego TK zgłoszonego przez PO, PSL i SLD prof. Leona Kieresa, byłego senatora PO i szefa IPN.
3 grudnia 2019 r. kończą się kadencje Rymara, prof. Tulei i prof. Zubika. Jak poinformował w poniedziałek szef klubu PiS Ryszard Terlecki, partia rządząca zgłosiła troje kandydatów na miejsce ustępujących sędziów. To Stanisław Piotrowicz, Krystyna Pawłowicz i Elżbieta Chojna-Duch.
Po wyborze trojga nowych sędziów w TK pozostanie więc dwoje wybranych jeszcze przez Sejm z większością PO-PSL: Leon Kieres (jego kadencja upływa 23 lipca 2021 r.) oraz Małgorzata Pyziak-Szafnicka (jej kadencja upływa 5 stycznia 2020 r.).
Czytaj więcej
Komentarze