Oleg Sencow odebrał nagrodę Neptuna. Reżyser spędził w łagrze 5 lat
W piątek wieczorem w Gdańsku zwolniony po 5 latach z rosyjskiego łagru ukraiński reżyser Oleg Sencow wziął udział w otwartym spotkaniu, podczas którego prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz wręczyła mu nagrodę Neptun 2019.
Wyróżnienie to miało być wręczone Sencowowi w sierpniu podczas festiwalu Solidarity of Arts, którego reżyser był symbolicznym bohaterem, bo przebywał jeszcze wówczas w rosyjskim więzieniu. W imieniu reżysera odebrała ją wtedy jego kuzynka Natalia Kapłan.
Skazany na 20 lat łagrów Oleg Sencow
W piątek w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku prezydent miasta podkreśliła, że wręczając w sierpniu nagrodę Neptuna kuzynce reżysera nie przypuszczała, iż "spotkamy się w dwa miesiące po festiwalu". Zaznaczyła, że rok 2019 jest dla Polaków szczególny, ponieważ od wyborów z 4 czerwca 1989 r. "zaczęliśmy być obywatelami", a w bieżącym roku Gdańsk był też centralnym miejscem obchodów wielu rocznic.
ZOBACZ też: Szef ukraińskiego MSZ: wkrótce kolejna wymiana więźniów z Rosją
- Przywracasz nam, Polakom, wiarę, że można niezłomną postawą walczyć nadal - dodała.
Laudację na część Olega Sencowa napisaną przez Agnieszkę Holland odczytał reżyser Dariusz Jabłoński. Holland podkreśliła ciekawość świata Sencowa, dzięki której stał się reżyserem. Zauważyła też, że z pewnością nie chciał być politykiem, a w działalność polityczną zaangażował się, bo był obywatelem. Dodała, że choć został skazany na 20 lat łagrów, to się nie załamał.
PAP/Marcin Gadomski
Sencow podkreślił, że nie jest w Polsce po raz pierwszy i czuje się tu doskonale. "Jakbym wrócił do siebie" - powiedział. Podziękował polskim filmowcom za to, że o niego walczyli. Zaznaczył, że w Rosji wciąż są jeszcze inne osoby aresztowane na Krymie.
Pisał w łagrze
Na pytanie, co będzie robił po zwolnieniu, odpowiedział, że będzie nadal kręcił filmy, ale będzie się też zajmował działalnością społeczną. Założył nawet organizację pozarządową. Przyznał, że w łagrze napisał trzy scenariusze, dwa zbiory opowiadań, dwie powieści i dziennik głodówki.
Odpowiadając na pytanie z sali, Sencow powiedział, że prawdopodobnie jego aresztowanie było przypadkowe, a dopiero następnego dnia aresztujący go funkcjonariusze dowiedzieli się, że jest reżyserem. Mówił, że dostał propozycję, że albo przyzna się do działalności terrorystycznej i wtedy dostanie kilkuletni wyrok, albo - jak się nie przyzna - to 20 lat. Nie załamał się, ale nadal próbowano go złamać w łagrze.
Sencow przebywa w Polsce od kilku dni. W piątek wczesnym popołudniem odwiedził Europejskie Centrum Solidarności (ECS) w Gdańsku. Spotkał się tam byłym prezydentem Lechem Wałęsą, który ma tam biuro, a potem uczestniczył w krótkiej konferencji prasowej.
Polska Akademia Filmowa przyznała mu we wtorek Orła Specjalnego za "odwagę i niezłomność". W czwartek podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Tofifest w Toruniu reżyser odebrał Złotego Anioła, przyznanego mu za niepokorność twórczą.
Oskarżony o terroryzm
Sencow zadebiutował w 2012 r. na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Rotterdamie filmem "Gaamer". Był uczestnikiem tzw. euromajdanu w Kijowie.
W maju 2014 roku został aresztowany przez Federalną Służbę Bezpieczeństwa Rosyjskiej Federacji w jego domu w Symferopolu na Krymie i oskarżony o terroryzm. Przewieziony potajemnie do Rosji, był więziony bez wyroku przez kilkanaście miesięcy w moskiewskim więzieniu, a następnie przewieziony do łagru, gdzie w maju 2018 roku rozpoczął trwający 145 dni strajk głodowy, żądając zwolnienia wszystkich ukraińskich więźniów politycznych w Rosji. 7 września tego roku po pięciu latach został ułaskawiony i wrócił na Ukrainę wraz z 34 innymi więźniami.
Nagrody prezydenta Gdańska Neptuny są przyznawane od 2006 roku. Ich laureatami mogą zostać polscy i zagraniczni twórcy, "których artystyczna działalność nawiązuje do gdańskiej tradycji bądź współczesności, zaś ich dorobek pozostawia trwały ślad w historii Gdańska".
Czytaj więcej