Pogrzeb Jana Kobuszewskiego. "Nieczęsto śmierć artysty wywołuje tak powszechny smutek"

Jan Kobuszewski, wybitny aktor teatralny i filmowy, komik, reżyser, wykonawca skeczy i piosenek zmarł 28 września w wieku 85 lat. Poniedziałkowe uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się mszą św. w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie. Następnie trumna z ciałem zmarłego została przewieziona na Stare Powązki, gdzie odbył się pogrzeb. Aktora żegnali licznie zgromadzeni przedstawiciele świata kultury, m.in. Maja Komorowska, Anna Seniuk, Andrzej Seweryn, Paweł Wawrzecki, Olga Lipińska, Ewa Ziętek, Paweł Małaszyński, a także rodzina, przyjaciele, znajomi oraz wielbiciele jego talentu.

 

"Miał olbrzymie poczucie humoru"

Jak podkreślił w homilii bp Piotr Jarecki, Jan Kobuszewski był nie tylko "jednym z najwybitniejszych współczesnych polskich aktorów", ale również człowiekiem, który "bardzo autentycznie przeżywał swoją wiarę". Duchowny przytoczył słowa artysty z wywiadu-rzeki, który przeprowadził z nim paulin o. Robert M. Łukaszuk: "nigdy się nie zgodziłem, by w jakiejkolwiek sztuce mówić coś przeciwko Bogu czy choćby tylko przeciw tej instytucji, jaką jest Kościół - nie będę dla kariery czy jakiegoś złamanego grosza mówić tego, w co nie wierzę". - Właściwie przeżywał wiarę, nie czynił z niej jednej klatki filmu pt. "Życie", ale traktował jako inspirację w każdej dziedzinie życia - powiedział bp Jarecki.

Po mszy św. wieloletni dyrektor stołecznego Teatru Kwadrat Edmund Karwański odczytał list od Związku Artystów Scen Polskich. Zaznaczono w nim, że jego członkom "z wielkim żalem, smutkiem, bólem, niezgodą i niedowierzaniem przychodzi pożegnać wybitnego artystę, któremu największą popularność przyniosły role komediowe". "Gdyby nie Wiesław Michnikowski, który zaprotegował go do kabaretu Dudek, a żona nie namówiła na tę próbę, być może nie cytowalibyśmy rozkosznych fragmentów tekstów skeczy, które dzięki jemu aktorstwu i swoistej soczystej interpretacji, mimo upływu lat nadal żyją i są powtarzane przez kolejne pokolenia na czele z sekwencją nieustannie aktualną, że »chamstwu w życiu należy się przeciwstawiać siłom i godnościom osobistom«" - cytował Karwański.

Po odczytaniu listu były szef warszawskiego Kwadratu podkreślił, że Jan Kobuszewski "był aktorem, do którego należało się zwracać »jego wysokość« nie tylko ze względu na wzrost". - Przez wiele lat z powodzeniem, mimo że powodów do śmiechu nie było, rozbawiał nas tak skutecznie, że to chyba on sprawił iż mówiono o Polsce jako o najweselszym baraku w naszym obozie - mówił.

Według Karwańskiego, "gdyby kiedyś ustanowiono Order Uśmiechu przyznawany przez dorosłych Janek powinien otrzymać go pierwszy". -Miał olbrzymie poczucie humoru, nadał mi ksywę "ojciec dyrektor" - opowiadał.

 

"Odszedłeś, ale z nami pozostaniesz na zawsze"

Jan Faryna, siostrzeniec i syn chrzestny Jana Kobuszewskiego, przypomniał, że w przypadku jego wujka "genialny talent połączony z nieprzeciętną osobowością odnalazł spełnienie w zawodzie aktora". - Kiedy po maturze nieco zagubiony młody Janek nie wiedział, jaki zawód wybrać, z pomocą przyszła jego starsza siostra Marysia, a moja mama. Nie wiesz, kim zostać? To wybierz taki zawód, że będziesz mógł reprezentować wszystkie zawody. Zostań aktorem. Ostatnie chwile zgodnie z życzeniem spędził we własnym domu, we własnym ulubionym pokoju, otoczony opieką i miłością najbliższych - córka wujka Marianna i żona Hania zrobiły wszystko, aby to życzenie zostało spełnione. Dzisiaj, 7 października, mija 63. rocznica ślubu cioci i wujka (...). - Kochany wujku, odszedłeś, ale z nami pozostaniesz na zawsze - zaznaczył.

Dyrektor Teatru Kwadrat, aktor Andrzej Nejman zwrócił uwagę, że przez 60 lat pracy twórczej Jan Kobuszewski dawał ludziom szanse na spotkania "na żywo, tu i teraz" m.in. w Teatrze Narodowym, Polskim, w Kwadracie i w Dudku. - Oni mogli patrzeć ci głęboko w oczy, a oczy miałeś duże, także można było zobaczyć to z każdego rzędu (…), ale serce miałeś największe i z tego serca zawsze tryskały iskry radości, dobra i miłości. I to nie jest tak, że sam uśmiech, rozrywka to jest coś mniej istotnego, bo uśmiech, rozrywka powodowała, że każdy z tych ludzi, a ich było setki tysięcy, miliony, wychodzili i nagle o tę jedną małą cząstkę mieli po prostu lepsze życie - powiedział.

Dodał, że Jan Kobuszewski odbywał mnóstwo podróży, żeby "Polaków na całym świecie raczyć swoją miłością i dawać im nie tylko wiarę i nadzieję, ale przede wszystkim poczucie godności". - Szczególnie w latach 80., 90., było ciężko na emigracji. Oni nie tylko dostawali od ciebie rozrywkę, dostawali prawo, żeby się śmiać - podkreślił Nejman.

Dyrektor Teatru Kwadrat przytoczył myśl irlandzkiego dramaturga i filozofa George'a Bernarda Shawa: "nie możesz oczekiwać szczęścia, jeśli sam go nie stwarzasz, tak samo jak nie możesz oczekiwać bogactwa, jeżeli nie uczestniczysz przy jego tworzeniu". - Jeżeli ten facet miał rację, to podejrzewam, że tam teraz na górze już jesteś milionerem, bo miłość, dobro i ciepło i szczęście to jest najważniejsza waluta tam, gdzie teraz jesteś. Myślę, że już jesteś aniołem wyższego stopnia - powiedział.

 

"Bardzo oczekiwany gość"

Jana Kobuszewskiego pożegnał także prezydent RP Andrzej Duda. "Nieczęsto zdarza się, aby śmierć znanego artysty wywołała tak powszechny smutek, a jednocześnie tak wielką falę serdecznych, ciepłych wspomnień i spontanicznych aktów upamiętnienia" - napisał w liście prezydent.

 

Jak zaznaczył, aktor "był nam niezwykle bliski nie tylko dzięki swojej sztuce, ale też dzięki temu, co prezentował sobą jako człowiek". "Żegnamy aktora prawdziwie wybitnego, który za sprawą swoich ról filmowych i telewizyjnych był w naszych domach gościem bardzo miłym i bardzo oczekiwanym. Żegnamy reżysera teatralnego, cenionego aktora dramatycznego, a przede wszystkim - nazywanego polskim Chaplinem - geniusza komedii, którego nazwisko na afiszu gwarantowało komplet widzów w teatrach i kinach" - napisał.

Prezydent zwrócił uwagę, że Jan Kobuszewski był także "arcymistrzem kabaretu, który wykorzystując swoją niepospolitą kulturę słowa, znakomite wyczucie konwencji, ujmującą autoironię oraz wrodzoną vis comica dowodził, że również ta dziedzina twórczości może być zaliczana do sztuki wysokiej". Jak dodał, "trudno nie zgodzić się z Agnieszką Osiecką, która twierdziła, że w szkołach aktorskich powinno się wykładać odrębny przedmiot - fenomen aktorstwa Jana Kobuszewskiego".

 

"Niepowtarzalny urok, inteligentny dowcip"

Z kolei wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński w liście odczytanym przez wiceszefową MKiDN Wandę Zwinogrodzką przypomniał dokonania zawodowe Jana Kobuszewskiego. Podkreślił, że artysta "niepowtarzalnym urokiem, inteligentnym dowcipem i finezją urzekał w komediach filmowych oraz w programach telewizyjnych i radiowych".

"Żegnamy dziś nie tylko słynącego z intelektu, skromności i wdzięku człowieka oraz lubianego aktora, żegnamy artystę, którego wkład we współczesną sztukę teatralną, estradową i ekranową jest nie do przecenienia" - napisał minister kultury.

Gliński przypomniał również, że zasługi Jana Kobuszewskiego dla kultury zostały uhonorowane licznymi prestiżowymi nagrodami i wysokimi odznaczeniami, na czele z Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

Czytaj więcej