Zmarł były prezydent Francji Jacques Chirac

Jak poinformował Pałac Elizejski na Twitterze, poniedziałek 30 września będzie ogłoszony dniem żałoby narodowej we Francji. Tego dnia o godz. 12 w kościele Saint-Suplice w Paryżu odbędzie się msza w intencji zmarłego prezydenta.

 

Le lundi 30 septembre est décrété « jour de deuil national ». Un service solennel à l’intention du Président Jacques Chirac se tiendra en l’église Saint-Sulpice lundi 30 septembre à 12h00.

— Élysée (@Elysee) September 26, 2019

Hommage au Président Jacques Chirac. https://t.co/WNlGinMzfc

— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) September 26, 2019

 

Ostatni prezydent Francji urodzony przed II wojną światową

 

Chirac działał na scenie politycznej przez 45 lat, był ostatnim prezydentem Francji urodzonym przed II wojną światową i ostatnim zaangażowanym w politykę jeszcze w czasie prezydentury generała Charles’a de Gaulle’a.

 

Karierę polityczną rozpoczął w roku 1965, jako radny z ramienia partii gaullistowskiej w rodzinnej Correze. Tam też został po raz pierwszy deputowanym, wyrywając komunistom tradycyjnie lewicowy okręg wyborczy (1967).

 

Miesiąc później otrzymał nominację – jako najmłodszy członek rządu – na sekretarza stanu do spraw zatrudnienia. Uczestniczył we wszystkich gabinetach premiera, a potem prezydenta Pompidou. Jego pierwszym pełnym stanowiskiem ministerialnym było objęcie resortu rolnictwa w 1972 r. Od tego czasu stał się ulubieńcem francuskich rolników.

 

Pierwszy mer Paryża po 105 latach

 

W czasie wyborów prezydenckich po śmierci Pompidou w 1974 r. Chirac wezwał, by głosować na centrystę Valery'ego Giscarda d’Estainga przeciw kandydatowi gaullistów Jacques’owi Chaban-Delmasowi. Ten krok przyniósł mu opinię zdrajcy, ale - wobec zwycięstwa Giscarda - otworzył drzwi do Matignon (siedziba premiera), gdzie pozostawał do 1976 roku.

 

W roku 1977 został pierwszym po 105 latach nieistnienia tej funkcji merem Paryża. To ważne stanowisko piastował aż do wygranej w wyborach prezydenckich w maju 1995 r.

 

Długi okres rządów w stolicy sprawił, że jego osobę wiąże się z aferami korupcyjnymi, do których w ciągu tych 18 lat doszło w stołecznym ratuszu: fikcyjnym zatrudnianiem członków jego partii, przekupstwami przy zawieraniu kontraktów i nielegalnym finansowaniem partii.

 

W 2011 r. Chirac został skazany na dwa lata więzienia w zawieszeniu za "defraudację środków publicznych" i "nadużycie zaufania" w sprawie fikcyjnego zatrudnienia 21 swoich partyjnych kolegów oraz członków ich rodzin w paryskim ratuszu w latach 90., gdy był merem stolicy Francji. Chirac z wyrokiem zdecydowanie się nie zgodził, ale nie składał apelacji - jak wyjaśnił - z braku sił.

 

Nieoczekiwana druga kadencja 

 

W 1974 r. mimo sprzeciwu "baronów gaullizmu" stanął na czele partii gaullistowskiej UDR. A latem 1976 r., gdy Francja była w kryzysie, a konflikt z prezydentem przybierał na sile, Chirac zrezygnował ze stanowiska premiera, by powołać do życia nową partię gaullistowską RPR (Zgromadzenie na rzecz Republiki).

 

Na jej czele ruszył w długą drogę, która po dwóch nieudanych startach w wyborach (1981, 1988) doprowadziła go na najwyższe stanowisko w państwie, w 1995 roku.

 

Po dwóch latach prezydentury, w 1997 roku, rozpisał przedterminowe wybory, w których zwyciężyła lewica i do 2002 r. premierem był socjalista Lionel Jospin. Ta "kohabitacja" spowodowała - w ocenie obserwatorów - niemal całkowity paraliż międzynarodowej polityki Francji.

 

Wbrew ogólnemu przekonaniu, że jego kariera jest skończona, Chiraca wybrano po raz drugi. W 2002 r. przed wyborami Chirac poprzez referendum skrócił okres pełnienia funkcji prezydenckiej z 7 do 5 lat - jak kadencja parlamentu.

 

82 proc. głosów

 

W pierwszej turze wyborów na prezydenta jako drugi za Chirakiem uplasował się przywódca skrajnie prawicowego Frontu Narodowego (FN) Jean-Marie Le Pen. W drugiej turze socjaliści i komuniści wezwali do głosowania na kandydata prawicy i Chirac zdobył ponad 82 proc. głosów.

 

W ostatnich latach urzędowania Chirac bezskutecznie starał się zdezawuować kandydaturę Nicolasa Sarkozy’ego, którego wybór w 2007 r. definitywnie, jak uważają obserwatorzy francuskiego życia politycznego, zakończył erę gaullizmu.

 

Jako prezydent Chirac podkreślał tradycyjne związki Francji i Polski. Podczas oficjalnej wizyty w Warszawie i Krakowie we wrześniu 1996 r. wiele razy powtarzał, że "Polska musi znaleźć się w UE przed końcem stulecia", podczas gdy francuscy dyplomaci robili wszystko, by to przyjęcie opóźnić.

 

Od kilku lat niemal nie udzielał się publicznie

 

Oceny prezydentury Chiraca są na ogół negatywne. Bardzo niepopularny pod koniec pierwszej i podczas drugiej kadencji, po odejściu ze stanowiska zyskał sympatię, a nawet miłość Francuzów, którzy w przeprowadzonym w 2015 roku sondażu uznali go za "najlepszego prezydenta V Republiki", "sympatycznego i bliskiego ludziom".

 

Były prezydent zmagał się z problemami zdrowotnymi od 2005 roku, kiedy to doznał udaru mózgu. W związku z kłopotami zdrowotnymi od kilku lat prawie nie udzielał się publicznie.

 

W grudniu 2013 roku przeszedł operację nerki, a we wrześniu 2016 trafił do szpitala z powodu infekcji płuc.

Czytaj więcej