Pilna kontrola NIK w sprawie "zgierskiego Czarnobyla" - setek tysięcy beczek z chemikaliami
- Niedopuszczalną jest sytuacja, że dzisiaj ten teren w praktyce nie jest skutecznie zabezpieczony i że nie ma żadnych działań związanych z rekultywacją tego terenu - powiedział prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski o składowisku 200 tys. beczek m.in. z rtęcią, azbestem i ołowiem zakopanych przy osiedlach mieszkaniowych w Zgierzu. Kwiatkowski zapowiedział pilną kontrolę Izby już w przyszłym tygodniu.
Urzędnicy zainteresowali się sprawą zgierskiego składowiska po reportażu programu "Państwo w Państwie". Dziennikarze Polsat News pobrali próbki z zanieczyszczonego terenu. Okazało się, że parcela położona bardzo blisko ludzkich skupisk jest skażona trującymi chemikaliami.
Specjalny tryb przeprowadzenia kontroli
Prezes Najwyższej Izby Kontroli zdecydował w trybie specjalnym o przeprowadzeniu kontroli doraźnej dotyczącej składowania odpadów w Zgierzu. Celem tej doraźnej kontroli będzie ocena stopnia ryzyka zagrożenia dla zdrowia mieszkańców Zgierza i okolic oraz faktycznego rozmiaru prowadzonej przez Spółkę Eko-Boruta Sp. z o.o. działalności w zakresie gospodarki odpadami, w tym także niezgodnie z zakresem udzielonych ww. spółce uprawnień.
Jednocześnie na wniosek prezesa Krzysztofa Kwiatkowskiego Kolegium Izba podjęła decyzję o rozszerzeniu planowych kontroli w 2019 r. o kontrolę składowisk odpadów w województwie łódzkim.
Ekolodzy alarmują, że nieczynne już składowiska i wysypiska po fabrykach w województwie łódzkim są bombami ekologicznymi. Mowa tu m.in. o składowisku w Zgierzu po Zakładach Produkcji Barwników w Zgierzu czy po zakładach WISTOM w Tomaszowie Mazowieckim.
Tereny te zostały przejęte przez prywatne firmy, które do tej pory nie rozpoczęły skutecznej rekultywacji. W niektórych przypadkach, tak jak w Zgierzu, firma zarządzająca terenem została postawiona w stan likwidacji, a odpady - zostały.
"Nie wiemy, co tam jest składowane i ile tego jest"
- Sytuacja na terenie byłych zakładów chemicznych Boruta w Zgierzu wygląda bardzo źle. Nie do przyjęcia jest fakt, że nie prowadzono żadnych działań zabezpieczających i rekultywacyjnych. Nie wiemy nawet dokładnie, co tam jest składowane i ile tego jest - powiedział prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski.
Kwiatkowski zauważył, że składowisko w Zgierzu, to "jeden z 80 najbardziej zagrożonych ekologicznie punktów w Polsce".
Kontrolą doraźną "Ocena stopnia zagrożenia powodowanego przez składowiska pozakładowe z terenu województwa łódzkiego", objęte będą trzy składowiska: składowisko odpadów paleniskowych w Zgierzu przy ul. Łukasińskiego, składowisko odpadów poprodukcyjnych w Zgierzu przy ul. Miroszewskiej, wysypisko odpadów o zwyczajowej nazwie "za Bzurą" w Zgierzu przy ul. Struga.
- Kontrola doraźna rozpocznie się już w przyszłym tygodniu - zapowiedział prezes NIK.
Specjalistyczne badania wody i odpadów
Z wytycznych Izby wynika, że badania przeprowadzą: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) i Instytut Ochrony Środowiska.
WIOŚ miałby się zająć w trybie art. 12 ustawy o NIK zbadaniem wód podziemnych w otworach piezometrycznych na składowiskach w Zgierzu przy ul. Miroszewskiej oraz stanem wód rzeki Bzury w pobliżu której składowane są odpady. Z kolei Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie ma zbadać zawartość beczek i wydać opinię co do faktycznego stopnia zagrożenia dla zdrowia, życia człowieka i środowiska jakie mogą wynikać z funkcjonowania składowiska odpadów w Zgierzu. Mają w tym pomóc badań WIOŚ.
Jeszcze w tym roku ma się również rozpocząć kontrola planowa, która ma odpowiedzieć na pytanie, czy organy administracji publicznej i lokalnego samorządu podejmowały skuteczne działania w celu zapobieżenia zagrożeniu środowiska ze strony składowisk.
Kontrolerzy sprawdzą, czy organy te monitorowały stan środowiska w otoczeniu wysypisk i właściwie reagowały w przypadku stwierdzenia takiego zagrożenia. Inspektorzy sprawdzą także, czy podejmowane były działania zmierzające do rekultywacji nieczynnych składowisk, a jeśli tak, to jaka była ich skuteczność.
Wyniki badań próbek gleby są alarmujące
Dziennikarze Polsat News ustalili, że zgierzanie od lat mieszkają na tykającej bombie ekologicznej. Dzięki reporterom programu "Państwo w państwie" wiadomo już, jak poważne jest zagrożenie. Ekipa Polsat News pobrała próbki i zleciła ich przebadanie.
- Mamy tu po prostu taki mały zgierski Czarnobyl, możemy to tak porównać. Promieniowania nie ma, ale mamy bardzo silne skażenie - powiedział Jakub Górski, ekolog i mieszkaniec 60-tysięcznego Zgierza.
Do tej pory można było się tylko domyślać, jak bardzo szkodliwe mogą być substancje zamknięte w około 200 tysiącach beczek zakopanych pod ziemią. Wyniki badań próbek gleby są jednak alarmujące.
- To są związki mutagenne, kancerogenne jak i stanowiące bezpośrednie zagrożenie dla życia praktycznie każdych organizmów żywych - powiedział Łukasz Szulc, szef laboratorium "Jars", które wykonało badania próbek pobranych przez dziennikarzy Polsat News.
