Struktura i fasada katedry Notre Dame ocalone. Prezydent Francji obiecuje odbudowę

- Paryska Notre Dame to nasza historia, nasza literatura, nasz świat wyobrażony. To miejsce, w którym każdy z nas przeżył swe najważniejsze chwile - oświadczył w wystąpieniu w poniedziałek późnym wieczorem. Wskazał, że w dzieło odbudowy będzie zaangażowana społeczność międzynarodowa. - Zaapeluję do niej o rozpoczęcie zbiórki funduszy na odbudowę katedry - zaznaczył.

Cette cathédrale Notre-Dame, nous la rebâtirons. Tous ensemble. C’est une part de notre destin français. Je m’y engage : dès demain une souscription nationale sera lancée, et bien au-delà de nos frontières.

— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) 15 kwietnia 2019

We wtorek rozpocznie się zbiórka funduszy we Francji - ogłosiła fundacja "Patrimoine" (dziedzictwo) w nocy z poniedziałku na wtorek.

Zastępca mera Paryża Emmanuel Gregoire ocenił, że pożar spowodował "kolosalne szkody". Spłonął dach nad transeptem i długą nawą główną. Ocalała fasada zachodnia (główna), zdołano też wynieść najcenniejsze relikwie.

Jak dobrze po obudzeniu zobaczyć że ołtarz i krzyż są w praktycznie nienaruszonym stanie 😔❤️ #notredame pic.twitter.com/c5UN1yA1Dv

— Maddie 👩‍⚕️ (@Tinita2360) 16 kwietnia 2019

To nie #cud!
W XIII w. naprawdę budowali solidniejsze budynki niż dziś...
Po blisko 8 godzinach pożaru kilka dziur w stopie, głównie w miejscu gdzie na strop zwalila się 90m wieża..#NotreDame to powinien być obowiązkowy przystanek na studiach dla architektów i inżynierów... pic.twitter.com/9MaxeA9zHR

— Krzysiek Nowak (@nowakrzysiek) 16 kwietnia 2019

Pożar może mieć związek z pracami renowacyjnymi

Płomienie zobaczono przed godziną 19 wieczorem i wkrótce zdjęcia pożaru wypełniły media społecznościowe i media.

The Notre Dame Cathedral in Paris is on fire... pic.twitter.com/6kZPOQ2kOQ

— Chris Cole (@RealChrisCole) 15 kwietnia 2019

Pożar w katedrze Notre Dame w Paryżu ma zdaniem strażaków "potencjalnie związek" z pracami renowacyjnymi budowli, a w sprawie przyczyn paryska prokuratura wszczęła dochodzenie. Według źródeł w policji badana jest możliwość przypadkowego wybuchu pożaru.

W katedrze prowadzono renowację iglicy nad nawą główną; prace te wymagały ogromnego rusztowania, ponieważ drewniano-ołowiana strzelista "wieżyczka" wzniesiona w XIX w. przez Eugene'a Violette-le-Duca sięgała 93 m. Jej remont, potrzebny od lat, miał zostać ukończony w 2022 r.

Ogień wybuchł gwałtownie, obejmując szybko iglicę i dach nawy poprzecznej. Wkrótce rozszerzył się na cały dach.

This @AFP photo, with ravens flying above the burning Notre Dame feels like the end of the world pic.twitter.com/BwM8cl4SCz

— Roland Scahill (@rolandscahill) 15 kwietnia 2019

- Cały ogień został ugaszony. Teraz jest faza ekspertyzy - powiedział tuż przed godz. 10 rano rzecznik Gabriel Plus w punkcie prasowym zorganizowanym przed Notre Dame. 

Nad gaszeniem pracowało 400 strażaków, zarówno z zewnątrz jak i w środku, gdzie wśród płomieni leciały na nich krople ołowiu. Starali się zapobiec zawaleniu się dzwonnicy.

1/2 #Intervention #NotreDame : la structure de la cathédrale est sauvée et les principales œuvres d’art ont été sauvegardées, grâce à l'action combinée des différents services de l'État engagés à nos côtés. pic.twitter.com/0GJZKAdYdM

— Pompiers de Paris (@PompiersParis) April 16, 2019

W czasie trwającej ponad 9 godzin akcji lekko ranni zostali dwaj policjanci i jeden strażak.

2/2 Après plus de 9h de combats acharnés, près de 400 pompiers de Paris sont venus à bout de l’effroyable l’incendie. 2 policiers et un sapeur-pompier ont été légèrement blessés. pic.twitter.com/re9ZR0KB3W

— Pompiers de Paris (@PompiersParis) April 16, 2019

"Wszyscy jesteśmy dziś z Paryżem"

Na wiadomość o pożarze arcybiskup Paryża nakazał bicie w dzwony. Paryżanie i turyści zapełnili mosty prowadzące na wyspę de la Cite, gdzie w samym środku Paryża mogąca pomieścić ok. 9 tysięcy wiernych katedra - należąca do największych na świecie. Miejsce otoczone było kordonem policji. Wśród tweetów poświęconych pożarowi jeden z przytoczonych przez "Le Figaro" mówił, że "wygląda to jak koniec świata".

Słowa solidarności pod adresem Francji w związku z pożarem skierowali w poniedziałek przywódcy państw, szefowie organizacji międzynarodowych i burmistrzowie światowych stolic, m.in. szef Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker, przewodniczący przewodniczacy Rady Europejskiej Donald Tusk, który napisał na Twitterze "wszyscy jesteśmy dziś z Paryżem", a w imieniu kanclerz Niemiec Angeli Merkel Steffen Seibert.

Notre-Dame de Paris est Notre-Dame de toute l’Europe. We are all with Paris today.

— Donald Tusk (@eucopresident) 15 kwietnia 2019

Swoją solidarność wyrazili także brytyjska premier Theresa May, prezydent USA Donald Trump, ministrowie spraw zagranicznych wielu krajów, Kościół Katolicki w Ziemi Świętej. Stolica Apostolska zapewniła o bliskości z francuskimi katolikami, a prezydent Włoch Sergio Mattarella skierował do prezydenta Macrona słowa o bliskości, przyjaźni i solidarności z narodem.

W komunikatach, listach i tweetach określano paryską katedrę jako symbol chrześcijaństwa we Francji i na świecie, symbol samego Paryża, symbol kultury europejskiej i symbol światowej cywilizacji oraz dziedzictwa kultury i ludzkości. Powtarzały się słowa mówiące o przerażeniu i wielkim smutku.

"Polska łączy się w tej chwili myślami z Paryżem, z Francją... - napisał na Twitterze premier Mateusz Morawiecki, dodając: "katedra #NotreDame w ogniu jest ogromnym dramatem dla Kościoła i europejskiej historii".

Katedra #NotreDame w ogniu jest ogromnym dramatem dla Kościoła i europejskiej historii. To tragiczna chwila dla wszystkich katolików, chrześcijan oraz miłośników wielkich dzieł sztuki, które stracimy bezpowrotnie. Polska łączy się w tej chwili myślami z Paryżem, z Francją...

— Mateusz Morawiecki (@MorawieckiM) 15 kwietnia 2019

"Polska wie, co to znaczy utracone dziedzictwo zniszczone w pożodze. Warszawę odbudowaliśmy z ruin sami. Katedrę Notre-Dame odbudujmy wszyscy razem jako Europejczycy. To wspaniały symbol Paryża, jak i naszej Europy" - dodał premier. 

Polska wie, co to znaczy utracone dziedzictwo zniszczone w pożodze. Warszawę odbudowaliśmy z ruin sami. Katedrę Notre-Dame odbudujmy wszyscy razem jako Europejczycy. To wspaniały symbol Paryża, jak i naszej Europy.

— Mateusz Morawiecki (@MorawieckiM) April 15, 2019

Tragedią dla wierzących i katastrofą dla kultury i sztuki światowej nazwał pożar prezydent Andrzej Duda. 

W marcu Saint-Sulpice, dziś Katedra Notre Dame. Tragedia dla ludzi wierzących, katastrofa dla światowej kultury i sztuki. Przejmujące chyba dla wszystkich...

— Andrzej Duda (@AndrzejDuda) 15 kwietnia 2019

"U nas ludzie już się zgłaszają gotowi złożyć datki na odbudowę Katedry Notre Dame. Dziękuję za to, bo jestem przekonany, że odbudowa Katedry może stać się symbolem odbudowy Europy. Odbudowy Europy na jej prawdziwym, historycznym, judeo-chrześcijańskim fundamencie" - podkreślił prezydent na Twitterze.

U nas ludzie już się zgłaszają gotowi złożyć datki na odbudowę Katedry Notre Dame. Dziękuję za to, bo jestem przekonany, że odbudowa Katedry może stać się symbolem odbudowy Europy. Obbudowy Europy na jej prawdziwym, historycznym, judeo-chrześcijańskim fudamencie.

— Andrzej Duda (@AndrzejDuda) April 15, 2019

"Na odbudowę potrzebne będą dziesięciolecia"

Na odbudowę tego arcydzieła architektury francuskiego gotyku potrzebne będą dziesięciolecia - ocenia Fondation de l'OEuvre Notre-Dame, organizacja działająca od 800 lat przy katedrze w Strasburgu, a obecnie dysponująca ekipą konserwatorską.

Zachodnia fasada paryskiej Notre Dame należy do najpiękniejszych wśród wczesnogotyckich katedr dzięki idealnym proporcjom. Budowę katedry, trwającej niemal 180 lat, ukończono w 1345 r.

Przetrwała zbezczeszczenie i dewastację najpierw podczas powstania hugenotów w XVII wieku, a później rewolucji francuskiej, kiedy m.in. rozbito posągi Królów Judy z galerii na fasadzie zachodniej, motłoch myślał bowiem, że to królowie Francji. Odnalezione po niemal 200 latach głowy Królów Judy należą do najcenniejszych dzieł francuskiej rzeźby architektonicznej. Katedrę zamieniono na Świątynię Rozumu z portretami Murata jako Jezusa i Robespierre’a jako nowego Mesjasza. Urządzano w niej specyficzne "święta" połączone z dewastowaniem przedmiotów o sakralnym charakterze. W 1794 roku w świątyni urządzono magazyn.

Pierwszą renowację, rozpoczętą pół wieku później, przeprowadzono dzięki rozgłosowi, jaki zdobyła jej publikacja "Dzwonnikowi z Notre Dame" Wiktora Hugo (1831). Ówczesne prace trwały 25 lat.

Obietnice finansowego wsparcia odbudowy Notre Dame

Notre Dame, jak wszystkie zabytkowe kościoły we Francji stanowi własność laickiego państwa, które łoży na jej utrzymanie. Wymagała gruntownej restauracji. Dachy przeciekały. Także łęki odporowe, widoczne z boków i od strony prezbiterium, nadające katedrze wygląd wielkiego kraba były zagrożone. Przenoszą one siły parcia sklepienia nad nawą główną, przekazując je na przypory zewnętrzne, co umożliwia ogromne rozmiary całej budowli. Rozpadały się pinakle (sterczyny), słynne rzygacze (gargulce) odprowadzające wodę deszczową jak najdalej od murów i dodane (nad rozetą) przez architekta chimery.

Dwa lata temu koszt niezbędnych remontów oszacowano na 100 mln euro. Archidiecezja paryska wystosowała wtedy apel o połączenie sił i konsolidację środków. Koszt ratowania kamiennych murów niszczejących z powodu zanieczyszczeń powietrza oceniono wówczas na 150 mln euro w ciągu 20 lat.

W poniedziałek wieczorem w sieciach społecznościowych liczni internauci zgłaszali obietnice finansowego wsparcia odbudowy Notre Dame. Włoska minister obrony Elisabetta Trenta zaproponowała pomoc włoskich ekspertów współpracujących od 2016 roku z UNESCO, nazywanych "niebieskimi kaskami kultury" w zabezpieczeniu historycznych zabytków i dzieł sztuki zagrożonych katastrofami i konfliktami.

François-Henri Pinault - najbogatszy człowiek we Francji, stojący na czele firmy Kering i grupy Artemis, ogłosił, że jego rodzina przeznacza 100 mln euro na odbudowę zniszczonej przez żywioł katedry.

WIDEO: Doniesienia z Ukrainy. Czym jest system Rubież?