Trybunał Sprawiedliwości UE przyspiesza ws. Sądu Najwyższego. Odpowiedzi udzieli "niezwłocznie"

2 sierpnia Sąd Najwyższy wystosował do TSUE pięć pytań prejudycjalnych i zawiesił stosowanie trzech artykułów ustawy o SN określających zasady przechodzenia sędziów tego sądu w stan spoczynku.

Pytania zadał w kontekście rozpoznawanej sprawy, która "dotyczyła obowiązku opłacania składek ubezpieczeń społecznych w sytuacji, kiedy Polak ma firmę w Czechach albo na Słowacji".

Prawo unijne czy krajowe

W powiększonym składzie orzekającym SN w tej sprawie znaleźli się sędziowie, którzy przekroczyli 65. rok życia. Jeden przed wejściem w życie ustawy o SN, drugi - po jej wprowadzeniu. W przypadku pierwszego z sędziów toczy się postępowanie ws. ewentualnej zgody prezydenta Andrzeja Dudy, aby nadal zajmował on stanowisko sędziowskie. Jak będzie w przypadku drugiego nie wiadomo. 

W pytaniach do Trybunału w Luksemburgu SN wyjaśnił, że jego wątpliwości dot. zwłaszcza "ewentualnego naruszenia zasad państwa prawnego, nieusuwalności i niezawisłości sędziów oraz zakazu dyskryminacji ze względu na wiek".

Jak stwierdził, odpowiedź Trybunału jest niezbędna do tego, aby "w odniesieniu do swego własnego składu rozstrzygnąć kwestie dotyczące poszanowania warunków niezależności sądów i zakazu dyskryminacji ze względu na wiek, które musi zapewnić, a także by móc w stosownym przypadku pominąć stosowanie rozpatrywanych przepisów krajowych".

SN podkreślił też, że zastanawia się nad wpływem, jaki zmiany legislacyjne mogą mieć na jego funkcjonowanie. Chce również ustalić, czy unijne prawo upoważnia sąd krajowy do zawieszenia z urzędu stosowania przepisów danego kraju. Z tych powodów polski sąd wnioskował o rozpatrzenie jego pytań w trybie przyspieszonym. 

Konsekwencje odpowiedzi

"W tych okolicznościach należy stwierdzić, że niezwłoczne udzielenie przez Trybunał odpowiedzi może rozwiać poważne wątpliwości, jakie żywi sąd odsyłający w odniesieniu do istotnych kwestii z zakresu prawa Unii, związanych w szczególności z niezawisłością sędziowską, którą prawo to gwarantuje, a także w odniesieniu do konsekwencji, jakie mogłaby mieć wykładnia tego prawa dla samego funkcjonowania tego sądu jako najwyższej krajowej instancji sądowniczej" - postanowił w środę, 26 września prezes TSUE Koen Lenaerts.

Jak wskazał, wątpliwości polskiego sądu mogą mieć wpływ na "funkcjonowanie systemu sądowniczego UE, (...) dla którego niezależność sądów krajowych, a w szczególności sądów orzekających, tak jak sąd odsyłający, w ostatniej instancji, ma zasadnicze znaczenie".

Po wydaniu postanowienia przez prezesa TSUE i notyfikowaniu pytań państwom członkowskim i instytucjom europejskim, będą one mogły zająć stanowisko w tej sprawie. Do sprawy będzie się mógł również ustosunkować polski rząd. Później, gdy sprawa zostanie wyjaśniona przed TSUE w trybie pisemnym, odbędzie się rozprawa. Według źródeł PAP w Trybunale jest wątpliwe, by odbyła się ona w tym roku.

Procedura 

Rzecznikiem generalnym odpowiedzialnym za przygotowanie opinii w tej sprawie będzie bułgarski sędzia Ewgeni Tanczew. To on zajmował się głośną sprawą irlandzką, która dotyczyła wątpliwości tamtejszego sądu ws. odesłania do kraju zatrzymanego w Irlandii Polaka, skoro - jak argumentował tamtejszy sąd - nie jest pewne, że może on liczyć na niezawisły proces (w związku z zagrożoną praworządnością).

Postanowienie prezesa TSUE wskazuje również, że sędzią sprawozdawcą, czyli odpowiedzialną za całą sprawę pytań prejudycjalnych Sądu Najwyższego będzie Holenderka Alexandra Prechal.

Dopiero po rozprawie wydana zostanie niewiążącą opinia rzecznika generalnego, po której ostateczne orzeczenie wyda TSUE.

11 września Sąd Najwyższy wystosował do Trybunału Sprawiedliwości UE dwa kolejne pytania prejudycjalne ws. niezależności władzy sądowniczej.

PAP, polsatnews.pl

WIDEO: Generał Skrzypczak ostrzega przed negocjacjami z Rosją. "Mamy mało czasu"