Wygrali proces z Polską, a teraz z Litwą i Rumunią. Wyrok ws. tortur w tajnych więzieniach CIA

Skargi do Trybunału złożyło w 2011 i 2012 r. dwóch więźniów amerykańskiego więzienia w Guantanamo, którzy twierdzą, że byli przetrzymywani w tajnych ośrodkach CIA w tych krajach.

 

"Udział Litwy w programie tajnych ośrodków CIA doprowadził do licznych przypadków łamania praw człowieka" - brzmi wyrok Trybunału.

 

W orzeczeniu dotyczącym działań rumuńskich władz również stwierdzono, że "Rumunia wielokrotnie naruszyła prawa człowieka, biorąc udział w programie tajnych ośrodków CIA".

 

W obu przypadkach chodzi o złamanie artykułów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka dotyczących zakazu tortur, nieprzestrzegania prawa do poszanowania życia prywatnego czy prawa do środka odwoławczego.

 

Rumunia zaprzecza

 

Trybunał w Strasburgu wezwał również Rumunię, która zaprzecza, by na jej terytorium organizowano tajne ośrodki CIA, do wszczęcia śledztwa w tej sprawie i ukarania winnych.

 

Skargę wobec Litwy złożył Palestyńczyk Abu Zubajda, który w momencie aresztowania przez amerykańskie władze był uznawany za jednego z głównych członków Al-Kaidy. Twierdzi on, że w więzieniu na Litwie przebywał ponad rok, od lutego 2005 roku do marca roku 2006.

 

Natomiast w kwestii Rumunii Trybunał rozpatrywał sprawę Saudyjczyka Abd al-Rahima al-Nashiriego, uważanego przez amerykańskie władze za członka Al-Kaidy i jednego z organizatorów w 2000 roku samobójczego zamachu w jemeńskim porcie Aden na amerykański niszczyciel USS Cole, w którym zginęło 17 marynarzy USA. Utrzymuje on, że w tajnym ośrodku w Rumunii był od kwietnia 2004 roku do września roku 2006.

 

Przetrzymywani w ośrodku jeździeckim koło Wilna

 

Na Litwie więzienie miało działać od września 2004 roku do listopada 2005 roku w miejscowości Antaviliai (Antowil), 10 km od Wilna. Miało znajdować się w ośrodku jeździeckim, w budynku, w którym utworzono cele więzienne i specjalne pomieszczenia przeznaczone do przesłuchań.

 

Litwa nie przyznała się dotychczas, że w jej kraju działało więzienie CIA, ale prezydent Litwy Dalia Grybauskaite przyznała w czwartek, że 

kraj będzie musiał wykonać orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ws. działania tajnego więzienia CIA i wypłacić Palestyńczykowi Abu Zubajdzie 130 tys. euro. 

 

- ETPC przyjął decyzję, nie jest ona korzystna dla Litwy. Szkoda dla reputacji kraju wyrządzona. Mamy zobowiązania wobec Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i mamy obowiązek wykonać orzeczenie - powiedziała prezydent cytowana przez agencję BNS.

 

Wygrali proces z Polską

 

 

 

Zarówno Saudyjczyk Abd al-Rahima al-Nashiriego, jak i Palestyńczyk Abu Zubajda wytoczyli wcześniej w Strasburgu analogiczny proces Polsce. Europejski Trybunał Praw Człowieka połączył ich sprawę.

 

Obaj twierdzili, że za pełną wiedzą i zgodą polskich władz byli w latach 2002-03 potajemnie osadzeni i torturowani w tajnym więzieniu w Starych Kiejkutach.

 

Pod koniec lipca 2014 r. ETPC orzekł, że Polska ma im zapłacić po 100 tys. euro zadośćuczynienia za wielokrotne naruszenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Zubajdzie przyznano dodatkowe 30 tys. euro zwrotu kosztów. W lutym 2015 r. Trybunał odrzucił odwołanie rządu od wyroku uznającego, że Polska naruszyła konwencję, i odszkodowania wypłacono.

 

Czytaj więcej