Weszła w życie nowelizacja ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa

W środę w życie weszła nowelizacja ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa odnosząca się przede wszystkim do nowych zasad wyboru sędziów - członków Rady. Sejm uchwalił tę ustawę, będącą inicjatywą prezydenta Andrzeja Dudy, 8 grudnia zeszłego roku.

Nowelizacja o KRS wprowadza wybór 15 członków KRS-sędziów na wspólną czteroletnią kadencję przez Sejm - dotychczas wybierały ich środowiska sędziowskie. Każdy klub poselski ma wskazywać nie więcej niż 9 możliwych kandydatów. Izba ma ich wybierać co do zasady większością 3/5 głosów - głosując na ustaloną przez sejmową komisję listę 15 kandydatów, na której musi być co najmniej jeden kandydat wskazany przez każdy klub. W przypadku niemożności wyboru większością 3/5, głosowano by na tę samą listę, ale o wyborze decydowałaby bezwzględna większość głosów.

Niektóre przepisy już weszły w życie

Zmianę ustawy o KRS i nową ustawę o SN - których projekty przedstawił prezydent Duda - Sejm uchwalił 8 grudnia ub.r. 15 grudnia przyjął je Senat - bez wprowadzania do nich poprawek. Prezydent Andrzej Duda podpisał obie te ustawy 20 grudnia. 2 stycznia ustawy opublikowano w Dzienniku Ustaw. Nowa ustawa o SN wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od ogłoszenia.

Niektóre przepisy - np. przejściowe - nowelizacji ustawy o KRS już weszły w życie 3 stycznia, czyli dzień po publikacji. Według tych przepisów przejściowych propozycje kandydatów na członków Rady zgłasza się marszałkowi Sejmu w terminie 21 dni od dnia obwieszczenia w "Monitorze Polskim". Obwieszczenie ws. rozpoczęcia procedury zgłaszania kandydatów na członków KRS ukazało się 4 stycznia. Podmiotami uprawnionymi do zgłoszenia propozycji kandydatów są grupy 25 sędziów oraz grupy co najmniej dwóch tys. obywateli. 3 stycznia w życie wszedł także przepis mówiący, że mandat obecnych sędziów-członków KRS trwa do dnia poprzedzającego rozpoczęcie kadencji nowych członków Rady, "nie dłużej jednak niż przez 90 dni" od dnia wejścia nowelizacji w życie.

Większość regulacji o KRS weszła zaś w życie w środę. Są to m.in. pozostałe z przepisów regulujących wybór sędziów - członków Rady. Ponadto przyspieszeniu procedowania KRS ma służyć przepis o możliwości podejmowania decyzji w trybie obiegowym. W życie weszły też pozostałe przepisy przejściowe, np. stanowiące, że dotychczasowy regulamin KRS zachowuje moc do dnia wejścia w życie nowego regulaminu.

Transmisja obrad KRS za pośrednictwem internetu

W innym przepisie nowelizacji, który także w środę wszedł w życie, przewidziano wprowadzenie transmisji obrad KRS za pośrednictwem internetu, co ma przyczynić się do zwiększenia zaufania obywateli do prac tego organu.

- Kwestia transmisji będzie pewnym novum, ale ja sam byłem zwolennikiem tego rozwiązania. To ma pokazać, że nie mamy nic do ukrycia i to jest akurat jedyne rozwiązanie z tej ustawy, pod którym podpisałbym się - powiedział rzecznik prasowy KRS sędzia Waldemar Żurek. Dodał, że "transparentność nie zaszkodzi obradom KRS". Zaznaczył także, że z wstępnych informacji wynika, iż Rada będzie przygotowana technicznie do przeprowadzania takich transmisji.

Główne zapisy nowelizacji KRS konsekwentnie krytykuje. "Rada przypomina, że przepisy przyznające Sejmowi RP kompetencję do wyboru sędziów w skład Rady zostały ocenione jako naruszające Konstytucję RP przez KRS, Rzecznika Praw Obywatelskich, organy prawniczych samorządów zawodowych, stowarzyszenia zrzeszające sędziów oraz licznych przedstawicieli polskiej nauki prawa" - głosiło podjęte w zeszłym tygodniu stanowisko Rady.

Dodano w nim, że "o niezgodności tych przepisów z międzynarodowymi standardami ochrony niezależności sądów i niezawisłości sędziów świadczą wystąpienia Komisji Weneckiej Rady Europy, Komisji Europejskiej, Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa oraz organizacji pozarządowych".

Sędziowie apelują, żeby nie kandydować do nowej KRS

W związku z tym KRS zaapelowała do sędziów o niewyrażanie zgody na kandydowanie w wyborach nowych członków KRS. Dodała, że żaden sędzia nie powinien wziąć udziału w tych wyborach, aby "dochować wierności ślubowaniu sędziowskiemu". Stanowisko to popierają stowarzyszenia sędziowskie.

Wiceminister sprawiedliwości Łukasz Piebiak oceniał, że apel Rady trafia w próżnię. - To jest taka próba pokazania, że środowisko sędziowskie jest jednością, kiedy te zmiany się dokonują, podczas gdy tu nie ma jedności - wskazywał. Dodawał, że w sądach "są już zbierane podpisy i wielu kandydatów pozbierało wymaganą lub większą liczbę podpisów". - Wiem, że są sędziowie, którzy mają listy poparcia i pełnomocników, czyli spełnili warunki wymagane ustawą. Być może nie przesłali jeszcze tych zgłoszeń do marszałka Sejmu, ale to zrobią - zaznaczał.

Kluby PO i Nowoczesnej oświadczyły, że nie będą uczestniczyły we wskazywaniu, jak i wyborze sędziów - członków KRS przez Sejm. Także klub PSL - jeszcze w początkach grudnia - podczas debaty sejmowej nad tymi przepisami wyrażał stanowisko, że nie zgłosi swoich kandydatów do nowej KRS. Natomiast Kukiz'15 oświadczał, że weźmie udział w wyborze sędziów do KRS, jednak nie wskaże własnych kandydatów; na poparcie tego ugrupowania będą zaś mogli liczyć kandydaci zgłoszeni przez obywateli.

W ostatni piątek ze stanowiska przewodniczącego KRS zrezygnował sędzia Dariusz Zawistowski. - To znak protestu w związku z ustawami o KRS i SN - oceniał wówczas sędzia Żurek. Pierwsze posiedzenie Rady po zwolnieniu stanowiska przewodniczącego ma odbyć się 23 stycznia.

PAP

WIDEO - "Raport": co było w "szczepionce" sprzedanej dziennikarzom? Wyniki są zaskakujące