"Zima w małym miasteczku". Dzieło z listy strat wojennych znalezione na terenie galerii handlowej

Dzieło figurowało jako strata wojenna na liście obiektów utraconych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

 

Podczas prezentacji minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński wręczył trojgu funkcjonariuszy Wydziału Kryminalnego Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie, którzy przyczynili się do odzyskania obrazu, odznaki honorowe "Zasłużony dla Kultury Polskiej" za szczególne zasługi w zakresie ochrony i zabezpieczania dóbr kultury.

 

Obraz zwinięty w rulon

 

Płótno jest sygnowane, datowane i opatrzone numerami inwentarzowymi muzeum z 1938 r. Najprawdopodobniej przez ponad 70 lat było przechowywane zwinięte w dość ciasny rulon o średnicy ok. 10 cm - to spowodowało spękania i ubytki w warstwie malarskiej.

 

- Sposób zawinięcia - warstwą malarską do środka skutkował powstaniem dużych odprysków i zniszczeń w obrębie malowidła. Powstały odpryski w formie pajączków i pionowe linie spękań, gdyż ten rulon musiał być czymś przygnieciony. Konserwacja tego obrazu będzie pracochłonna. W pierwszym etapie będziemy musieli  ustabilizować płótno: rozprostować je, podkleić miejsca spękań i odspojeń, dopiero w drugim etapie przystąpimy do konserwacji estetycznej - mówiła dziennikarzom kierownik Pracowni Konserwacji  Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach Elżbieta Zygier. Dodała, że konserwacja zajmie około pół roku.

 

"Spełnienie marzeń muzealników"

 

- Bardzo się cieszymy, że ten obraz  - reprezentatywny dla twórczości Maksymiliana Gierymskiego - możemy dziś zaprezentować  - mówił dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie Andrzej Betlej. Przywołał słowa byłego dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie Feliksa Kopery, który w 1945 r. sporządził spis strat wojennych tej placówki i zaliczył „Zimę w małym miasteczku” do najważniejszych dzieł polskiego malarstwa zrabowanych z kolekcji MNK. - Odzyskanie tego dzieła to spełnienie marzeń muzealników i kuratorów wielkiej wystawy poświęconej Gierymskim sprzed kilku lat. Spełnienie marzeń wszystkich, którzy cały czas liczą, że inne dzieła, nadal jeszcze nieodnalezione, trafią z powrotem do Muzeum Narodowego - powiedział dziennikarzom Betlej.

 

Ustalono posiadacza płótna

 

W listopadzie zeszłego roku małopolska policja dostała sygnał, że zaginiony obraz znajduje się w Krakowie, w rękach prywatnych. Po konsultacjach z resortem kultury Wydział Kryminalny KWP w wyniku działań operacyjnych ustalił posiadacza płótna.

 

Maksymilian Gierymski namalował "Zimę w małym miasteczku" w 1872 r.

 

Muzeum Narodowe w Krakowie zakupiło obraz do swoich zbiorów w 1938 r. W pierwszych dniach II wojny światowej dzieło zostało zarekwirowane i trafiło do budynku Akademii Górniczo-Hutniczej, gdzie mieściła się siedziba rządu Generalnego Gubernatorstwa. Obraz zdobił gabinet Kajetana Muehlmanna,  który nadzorował w GG rekwirowanie i wywożenie dzieł sztuki i skarbów kultury, a następnie biuro Wyższego Dowódcy SS i Policji Friedricha-Wilhelma Kruegera. Kiedy w lutym 1945 r. do budynku weszli pracownicy muzeum, pokój był spalony, "Zimy w małym miasteczku" w środku nie znaleziono. Uznano, że obraz spłonął i zaliczono go do strat wojennych.

 

Teraz śledztwo w sprawie obrazu Gierymskiego prowadzi Wydział Dochodzeniowo-Śledczy KWP Kraków pod nadzorem Prokuratury Rejonowej Kraków-Podgórze.

 

Starszy brat Aleksandra

 

Maksymilian Gierymski (1846-1874) był starszym bratem innego wybitnego malarza Aleksandra Gierymskiego  i jednym z najbardziej znanych malarzy polskich XIX wieku, związanym z kolonią artystyczną w Monachium.

 

 Twórca, który zmarł w wieku zaledwie 28 lat, pozostawił dorobek inspirujący kolejne pokolenia artystów, dając początek pierwszej polskiej szkole pejzażowej. W 2014 r. Muzeum Narodowe w Krakowie przypomniało twórczość Maksymiliana Gierymskiego na wystawie w Gmachu Głównym.

 

Współpraca z FBI

 

- Od wielu lat w sposób systemowy staramy się poszukiwać i odzyskiwać utracone dzieła sztuki - mówił w poniedziałek podczas prezentacji obrazu wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński.

 

Podkreślił, że w wydziale MKiDN, który zajmuje się odzyskiwaniem utraconych dzieł, pracują wybitni fachowcy, ale ich praca nie przyniosłaby efektów bez współpracy m.in. z policją i prokuraturą oraz z placówkami dyplomatycznymi, służbami oraz instytucjami innych państw, takich jak FBI. Przypomniał, że w katalogu prowadzonym przez resort umieszczonych jest 63 tys. obiektów utraconych.

 

PAP

Czytaj więcej