"Wycinka świerków jest nieuzasadniona". Naukowcy o ochronie Puszczy Białowieskiej

Ekolodzy protestujący przeciwko wycince drzew w Puszczy Białowieskiej

Rada Naukowa Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży uznał wycinkę świerków prowadzoną przez Lasy Państwowe za nieuzasadnioną, a gradacja kornika drukarza nie ma wpływu na trwałość ekosystemu. "Właściwą ochronę Puszczy Białowieskiej może zapewnić ujednolicenie statusu ochronnego całego jej kompleksu" - twierdzą eksperci we wspólnym stanowisku ws. strategii ochrony Puszczy.

W swoim piśmie Rada Naukowa IBS PAN podkreśliła, że Puszcza Białowieska jest "najcenniejszym ekosystemem leśnym na niżu Europy, ukształtowanym przez naturalne procesy lasotwórcze, a nie na skutek działalności człowieka. Jest najważniejszym lub jedynym obszarem występowania unikatowych gatunków zwierząt, roślin i grzybów w Polsce, charakteryzującym się ogromną różnorodnością biologiczną. Cechy te zadecydowały o włączeniu Puszczy Białowieskiej do sieci Natura 2000 oraz nadaniu jej statusu Obiektu Światowego Dziedzictwa UNESCO".

Eksperci zaznaczają, że istotnym celem ochrony Puszczy jest zachowanie naturalnych procesów przyrodniczych, których przejawem jest naturalna dynamika liczebności populacji zwierząt i roślin, w tym masowe pojawy różnych gatunków.

Gradacja kornika drukarza bez wpływu trwałość ekosystemu

Zaznaczają zarazem, że status obiektu Światowego Dziedzictwa UNESCO i obszaru Natura 2000 nie gwarantuje wystarczającej ochrony Puszczy Białowieskiej. "Właściwą i trwałą ochronę może zapewnić ujednolicenie statusu ochronnego całego kompleksu Puszczy i uporządkowanie stanu prawnego w duchu rozwiązań zaproponowanych w 2006 roku przez Zespół Prezydenta RP do Opracowania Projektu Ustawy Regulującej Status Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Puszczy Białowieskiej, który uwzględniał zarówno wartości przyrodnicze Puszczy Białowieskiej jak i potrzeby społeczności lokalnych" - podkreślili.

Autorzy stanowiska - naukowcy zajmujący się zoologią i botanicy - wyjaśniają, że gradacje kornika drukarza występujące w drzewostanach świerkowych nie mają wpływu na trwałość ekosystemu PB, a tym bardziej na stan zachowania siedlisk chronionych w ramach sieci Natura 2000, zwłaszcza tych, w których świerk nie odgrywa istotnej roli, jako gatunek lasotwórczy.

W ocenie Rady Naukowej IBS PAN wycinka świerków prowadzona przez Lasy Państwowe w celu ochrony siedlisk Natura 2000 jest nieuzasadniona.

"Wycinka i wywożenie martwych świerków niezgodna Natura 2000"

"Wycinka i wywożenie martwych świerków z drzewostanów Puszczy Białowieskiej są niezgodne z Planem Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 oraz Zintegrowanym Planem Zarządzania Obiektem Światowego Dziedzictwa UNESCO, prowadzą do zakłócenia naturalnych procesów przyrodniczych, mają destrukcyjne oddziaływanie na stan siedlisk i gatunków oraz nieprzewidywalne skutki dla środowiska. Gospodarka leśna, w tym usuwanie martwych i zamierających drzew, została w Planie Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 Puszcza Białowieska zidentyfikowana, jako potencjalne zagrożenie dla stanu zachowania siedlisk i wielu rzadkich gatunków zwierząt. Jeśli wycinka jest uzasadniona względami bezpieczeństwa publicznego, martwe świerki powinny być ścinane wyłącznie przy drogach publicznych oraz szlakach turystycznych i pozostawiane na miejscu do naturalnego rozkładu" - napisali autorzy stanowiska.

Według ich opinii eksploatacja Puszczy Białowieskiej na zasadach gospodarki leśnej nie zapewnia zrównoważonego wykorzystania jej zasobów i nie wspiera rozwoju społeczności lokalnych. "Taki rozwój jest możliwy tylko poprzez użytkowanie nie wpływające negatywnie na naturalne procesy i strukturę drzewostanów Puszczy, oraz uwzględniające jej unikatowość przyrodniczą" - podkreślają.

Pismo sygnowali wybitni naukowcy

Pismo sygnowało 23 naukowców z uczelni (uniwersytetów - Warszawskiego, Jagiellońskiego, w Białymstoku i UAM w Poznaniu) i instytucji naukowych m.in. z IBS PAN, Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, Muzeum i Instytut Zoologii PAN w Warszawie, Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.

Członkami Rady Naukowej IBS są wybitni naukowcy, m.in. profesorowie: January Weiner z Instytutu Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego, Jacek M. Szymura z Instytutu Zoologii i Badań Biomedycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wiesław Bogdanowicz z Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Warszawie czy Marek Konarzewski z Instytutu Biologii Uniwersytetu w Białymstoku. Przewodniczącym Rady Naukowej IBS PAN jest prof. Henryk Okarma z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie.

Puszcza Białowieska jest jednym z najcenniejszych obiektów przyrodniczych Europy i Polski. Po stronie polskiej zajmuje ok. 60 tys. ha, z czego ok. 10 tys. ha stanowi Białowieski Park Narodowy. Pozostałą część zajmują trzy nadleśnictwa - Browsk, Hajnówka, Białowieża.

Nadleśnictwo Białowieża zwiększa pozyskania drewna

Zatwierdzony w marcu ubiegłego roku aneks do planu urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Białowieża zakłada zwiększenie pozyskania drewna do 188 tys. metrów sześc. w ciągu 10 lat (lata 2012-2021). Stary plan zakładał pozyskanie ponad 63,4 tys. metrów sześc. drewna w ciągu 10 lat. Oznacza to, że zmieniony plan pozwoli pozyskać do ok. 125 tys. m sześc. drewna. Ministerstwo, uzasadniając decyzję w tej sprawie, podkreślało, że wynika ona z konieczności walki z kornikiem, który masowo zaatakował puszczańskie drzewa.

Z decyzją i jej uzasadnieniem nie zgadzają się ekolodzy z organizacji pozarządowych oraz duża część środowisk naukowych.

W końcu kwietnia Komisja Europejska poinformowała o przejściu do drugiego etapu prowadzonej od ubiegłego roku procedury przeciwko Polsce w związku z decyzją o zwiększonej wycince w Puszczy Białowieskiej. "KE wzywa Polskę do wstrzymania zaplanowanego na szeroką skalę wyrębu w Puszczy Białowieskiej - ostatnim w Europie kompleksie pierwotnej puszczy i obszarze ochrony przyrody objętym siecią Natura 2000" - podkreślono wtedy w komunikacie.

Na 12 grudnia zaplanowano posiedzenie Trybunał Sprawiedliwości UE

W lipcu Trybunał Sprawiedliwości UE podjął wstępną decyzję o natychmiastowym nakazie wstrzymania wycinki Puszczy Białowieskiej. Odbyło się wysłuchanie przed tym Trybunałem, które dotyczyło środka tymczasowego, czyli nakazu natychmiastowego wstrzymania wycinki do czasu rozstrzygnięcia sprawy. Na wniosek Polski rozprawa została powtórzona. Na 12 grudnia zaplanowano kolejne posiedzenie, dotyczące istoty sporu między Polską i Komisją Europejską co do tego, czy zwiększona wycinka narusza postanowienia dyrektyw ptasiej i siedliskowej.

PAP

WIDEO - Polski lek na COVID-19. Znamy szczegóły