Paraskewidekatriafobia - strach przed piątkiem trzynastego. Polacy wierzą w przesądy

Centrum Badania Opinii Społecznej przeprowadziło w 2011 r. badania, z których wynika, że ponad połowa Polaków (54 proc.) wierzy w przesądy. Okazuje się, że w coraz bardziej zracjonalizowanym świecie wiara w przesądy w Polsce jest wciąż żywa, a praktykowane zwyczaje, których rozum nie obejmuje, są wśród Polaków powszechne.

W co najmniej pięć przesądów wierzy 17 proc. badanych, co ósmy (13 proc.) przyznał, że wierzy w trzy lub cztery przesądy, a niemal co czwarty (24 proc.) w jeden lub dwa - wynika z badań CBOS.

Praktykujący i kobiety narażeni najbardziej

Najczęściej do wiary w różnego rodzaju przesądy przyznają się osoby, które deklarują regularne uczestnictwo w praktykach religijnych - kilka razy w tygodniu. Tak żarliwie praktykujące osoby wierzą przeciętnie w 2,44 przesądu. Najrzadziej zabobony mącą spokój niepraktykujących, którzy przeciętnie wierzą w prawdziwość 1,57 przesądu.

Stosunek do takich wierzeń dość istotnie różnicuje również płeć badanych. O tym, że występują pewne magiczne przedmioty, sytuacje lub zachowania częściej przekonane są kobiety (wierza przeciętnie w 2,20 przesądu) niż mężczyźni (1,66).

Ludzie, którzy przyjmują za pewnik przesądy z ulgą przyjmą informację, że 13 października jest ostatnim w 2017 r. dniem, w którym trzynastka łączy się z piątkiem - pierwszy taki dzień wypadł w styczniu. Kolejny piątek trzynastego czeka nas w kwietniu 2018 r., a następnie w lipcu.

Zazwyczaj piątek 13. pojawia się w ciągu jednego roku dwa razy, występuje co najmniej jeden raz, a maksymalnie trzy razy.

Strach jest wielowiekowy

Strach przed piątkiem trzynastego, nazywany paraskewidekatriafobią - słowo powstało z greckiego słowa paraskevi (piątek), dekatreis (trzynasty) i fobia (strach) - pojawił się najprawdopodobniej w XIV wieku.

13 października 1307 r. - w piątek właśnie - aresztowano Templariuszy, których król Francji Filip IV oskarżył m.in. o herezję i sodomię.

W rzeczywistości chodziło mu prawdopodobnie o pozbycie się wierzycieli, u których był zadłużony na ogromne kwoty.

Wielki mistrz zakonu, Jacques de Molay, zanim spłonął na stosie, miał przekląć króla i od tego czasu piątek 13. jest uznawany za połączenie zwiastujące pecha.

Piątek trzynastego we wtorek

Piątki 13. uznawane za pechowe są w krajach anglojęzycznych, francuskojęzycznych i portugalskojęzycznych. Tak samo ta zbitka jest postrzegana w Polsce, Estonii, Niemczech, Finlandii, Austrii, Irlandii, Szwecji, Danii, Słowacji, Norwegii, Czechach, Słowenii, Bułgarii, Islandii i Belgii.

Są jednak kraje w Europie, w których za złowieszczy uznawany jest także 13. ale - dla odróżnienia - we wtorek. Tak jest w Grecji, Rumunii i Hiszpanii. Z kolei we Włoszech za groźny uznawany jest piątek ale siedemnastego.

Lustro, kot, drabina, parasol

Wśród ludzi wierzących w przesądy i zabobony, największy strach wzbudzają m.in. czarny kot (gdy przebiegnie drogę, lepiej pójść inną drogą), lustro (przeglądanie się wykrada duszę), a zwłaszcza stłuczone lustro (przynosi pecha trwającego siedem lat), parasol otwierany w mieszkaniu (może obrazić opiekuńcze duchy), przejście pod drabiną (najprawdopodobniej źródłem zabobonu jest fakt, że tworzy trójkąt np. oparta o ścianę - znak Trójcy Świętej i przechodzenie pod nią może być okazaniem braku szacunku Bogu).