Ziobro do asesorów: zachowajcie niezawisłość od władzy politycznej

Ziobro przemawiał podczas odbywającej się w Warszawie uroczystości wręczenia aktów mianowania dla 265 asesorów sądowych, którzy ukończyli Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury w Krakowie (KSSiP). To pierwsi asesorzy - absolwenci KSSiP.

- Wykaz mianowanych asesorów niezwłocznie trafi do Krajowej Rady Sądownictwa, która w ciągu miesiąca ma prawo do zgłoszenia sprzeciwu, wobec pełnienia obowiązków sędziego przez asesora sądowego, a sprzeciw będzie podlegał kontroli Sądu Najwyższego. Jeśli przebieg służby asesora nie będzie budził zastrzeżeń, jego kandydatura zostanie przez KRS przedstawiona prezydentowi RP do powołania na "pełnoprawnego" sędziego - poinformował resort sprawiedliwości.

Droga do zawodu sędziego

Uchwalona 11 maja przez Sejm nowela kilku ustaw stanowi m.in., że absolwenci KSSiP staną się asesorami sędziowskimi, a jej ukończenie ma być podstawową drogą dojścia do zawodu sędziego. Zgodnie z nowelą, minister sprawiedliwości dokonuje mianowania na stanowisko asesora na czas nieokreślony. KRS ma prawo do sprzeciwu wobec powierzenia asesorowi obowiązków sędziego.

Kwestia powoływania asesorów przez ministra wzbudzała największe kontrowersje w toku prac legislacyjnych. W Sejmie, PO i Nowoczesna składały poprawki, by powoływał ich prezydent - zostały one odrzucone.

- Ta zmiana jest pomyślana nie dla polityków, czy korporacji sędziowskiej, ale dla wszystkich Polaków; chcemy mianowicie budować zaufanie do sądów - powiedział Ziobro. Zwracając się do powołanych, podkreślał, że ma nadzieję i wiarę, iż ich praca będzie budować autorytet sądownictwa. Wyraził nadzieję, że osoby mianowane w czwartek, za trzy lata, otrzymają nominacje sędziowskie od prezydenta. - Przed wami czas próby, życzę by była dla was zwycięska - dodał minister.

"Zachowajcie niezależność"

Ziobro apelował do nowych asesorów, by nie ulegali medialnym, czy politycznym opiniom podważającym niezawisłość instytucji asesora. - Wszyscy przecież państwo doskonale wiecie, że jesteście ludźmi, których nikt nigdy nie pytał, i pytać nie będzie, o wasze przekonania polityczne i poglądy - oświadczył.

- Życzę wam, byście zachowali tę niezależność, niezawisłość w swoim orzecznictwie od jakiejkolwiek władzy politycznej, ktokolwiek ją będzie sprawował, ale też byście tę niezawisłość zachowali od własnych poglądów, co może być najtrudniejsze - powiedział Ziobro.

Minister mówił też o potrzebie empatii i zrozumienia dla osób, które będą stawać przed asesorami, gdyż - jak ocenił - "to właśnie brak empatii często negatywnie rzutuje na obraz polskiego sądownictwa". - Życzę wam tego, aby ludzie, z którymi będziecie się spotykać, którzy będą obserwowali waszą pracę i jej efekty, żeby oni kształtowali w sobie pozytywny obraz polskiego sądownictwa. (...) Pamiętajcie o tym, że jesteście przede wszystkim ludźmi - podkreślił Ziobro.

Samodzielność, odwaga, człowiek

Dyrektor KSSiP sędzia Małgorzata Manowska, zwracając się do asesorów, podkreśliła, że ma do nich trzy prośby. - Po pierwsze bądźcie samodzielni w myśleniu; po drugie bądźcie odważni; po trzecie pamiętajcie, że zawsze po drugiej stronie stoi człowiek, a nie paragraf, czy sprawa - mówiła.

Asesorów sędziowskich nie było w polskich sądach od wiosny 2009 r. Było to efektem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2007 r., gdy uchylono ówczesne przepisy o asesorach, stwierdzając ich niezgodność z konstytucją. Uchwalono w związku z tym nowe przepisy, likwidujące asesurę i przewidujące, że sędziami mają zostawać absolwenci KSSiP. Jednak - jak później zaczęto wskazywać, opierając się na kilkuletnich doświadczeniach - okazało się, że asesura jest najlepszym sposobem weryfikacji, czy kandydat na sędziego sprawdza się w tej roli.

Plany od 2016 r.

Powrót asesorów sędziowskich - czyli absolwentów aplikacji sędziowskiej - koalicja PO-PSL planowała na 2016 r. Taka nowelizacja Prawa o ustroju sądów powszechnych weszła w życie na początku 2016 r. W marcu 2016 r. uchwalono jednak nowelizację, która przesunęła do października 2017 r. powrót asesorów do sądów. - Rozwiązanie to umożliwi ministrowi sprawiedliwości podjęcie prac legislacyjnych mających na celu optymalne ukształtowanie modelu dojścia do urzędu sędziego przez absolwentów aplikacji sędziowskiej prowadzonej przez KSSiP - uzasadniano wówczas.

W maju br. Sejm uchwalił nowelizację przepisów o ustroju sądów i KSSiP, która precyzuje kwestie dotyczące asesury sądowej. Asesorzy będą pełnili w sądach rejonowych obowiązki sędziego, z wyjątkiem: stosowania tymczasowego aresztowania, a także rozpoznawania zażaleń na postanowienia o odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia oraz postanowienia o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia. Asesorzy nie będą także rozstrzygali spraw z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego.

Co roku część zwalnianych stanowisk sędziowskich ma być przekształcana w stanowiska asesorskie, przeznaczone dla absolwentów KSSiP. Jak informuje MS na pozostałe stanowiska sędziowskie będą powoływani inni przedstawiciele zawodów prawniczych.

PAP

WIDEO: Mentzen: Plan zakłada zaangażowanie Polski w konflikt